Chúng ta đều biết Omega 3 vô cùng quan trọng với sự phát triển trí tuệ, miễn dịch, hệ tim mạch… của thai nhi, bà mẹ và đang là xu hướng lựa chọn bổ sung cho phụ nữ mang thai, cho con bú trên toàn thế giới. Nhưng liệu bạn đã thực sự hiểu rõ về chất lượng loại Omega-3 mình đang dùng chưa? Sau đây, hãy cùng Procare khám phá 5 bí quyết chọn loại Omega-3 tốt nhất cho bà bầu.

[toc]

Omega-3 là gì?

Omega-3 (viết tắt của axit béo omega-3) là một loại chất béo không bão hòa được tìm thấy trong các loại cá (cá hồi, cá thu, cá mòi, cá ngừ…), động vật có vỏ, một số tảo.. Chúng cũng được chế dưới dạng thực phẩm chức năng.

Omega-3 là axit béo chuỗi dài chưa bão hòa có nhiều nối đôi, vị trí của liên kết đôi cuối cùng nằm ở nguyên tử cacbon thứ 3 trong chuỗi phân tử trong liên kết hóa học.

Có ba loại omega-3 chính là EPA, DHA và ALA:

• Omega-3 EPA (axit eicosapentaenoic): Chức năng chính của axit béo 20 carbon này là sản xuất các hóa chất gọi là eicosanoid, giúp giảm viêm. EPA cũng có tác dụng giúp giảm các triệu chứng trầm cảm.
• DHA (axit docosahexaenoic): Đây là một axit béo 22 cacbon. DHA chiếm khoảng 8% trọng lượng não và góp phần vào sự phát triển và chức năng của não.
• Một loại omega-3 khác, ALA (axit alpha-linolenic): Axit béo 18 carbon này có thể được chuyển đổi thành EPA và DHA, (nhưng tỷ lệ chuyển đổi trong cơ thể cực kỳ thấp.)  ALA có lợi cho tim, hệ thống miễn dịch và hệ thần kinh.

EPA và DHA có trong hải sản (cá và động vật có vỏ). Còn ALA có nhiều trong như hạt lanh, hạt óc chó và hạt chia cũng có tác dụng tương tự. Điều này tốt cho những người ăn chay thuần vẫn có thể bổ sung omage 3 từ nguồn thực vật.

Omega-3 dạng Triglycerid hay Ethyl Ester

Omega 3 còn được phân thành các dạng chiết xuất như dạng chất béo trung tính (Triglycerid) hay chất béo cô đặc (Ethyl Ester) tùy vào nhà sản xuất cũng như công nghệ chiết xuất.

Thực tế có nhiều dạng cụ thể như:

• FFA (axit béo tự do), dạng này dễ bị hỏng do ôi thiu và ít được nhắc đến.
• TG, rTG (Triglycerid) dạng chất béo trung tính. Dạng này được dùng phổ biến nhất và dễ hấp thụ nhất.
• PL (phospholipid) –  không thể tập trung vì liên kết phospholipid bị phá vỡ và điều đó làm giảm khả năng hấp thụ.
• EE (ethyl ester) dạng này là dạng cô đặc tuy nhiên lại khó hấp thụ hơn.

2 dạng omega 3 phổ biến được sản xuất nhất là Triglycerid và Ethyl Ester.

Vậy omega 3 loại nào tốt?

Omega 3 dưới dạng Triglyceride được đánh giá tốt ở 2 điểm vượt trội là thời gian bao quản cao hơn và khả năng hấp thụ cao hơn. Tuy nhiên để đánh giá viên uống bổ sung omega 3 loại nào tốt thì còn liên quan đến các tiêu chí khác nữa. Bạn có thể đọc chi tiết ở phần dưới.

Tác dụng của omega 3 đối với bà bầu

Bà bầu bổ sung đầy đủ Omega 3 không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe của mẹ còn tác động tích cực tới sự phát triển của thai nhi.

Lợi ích của Omega 3 với thai nhi

Omega 3 đặc biệt là DHA cần thiết cho sự phát triển não của thai nhi và trẻ nhỏ. Bổ sung Omega 3 trong giai đoạn mang thai có tác dụng rất quan trọng với thai nhi giúp:

• Phát triển hệ thần kinh, phát triển não bộ, tăng cường trí thông minh cho em bé sau này.
• Tăng khả năng nhìn của thai nhi.
• Tăng cường miễn dịch cho em bé, phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng.
• Phòng ngừa các bệnh về tim mạch.
• Bổ sung omega 3 giúp thai nhi tăng cân tốt, đảm bảo cân nặng khi sinh.

Lợi ích của Omega 3 với bà bầu

Bổ sung đầy đủ Omega 3 giúp bà bầu duy trì cơ thể khỏe mạnh, đặc biệt giảm nguy cơ sinh non. Cụ thể thiếu omega 3 hưởng lớn đến sức khỏe bà bầu như:

• Tăng chứng trầm cảm sau sinh
• Tăng nguy cơ sinh non
• Tăng nguy cơ tiểu đường thai kỳ
• Tăng nguy cơ tiền sản giật.

5 tiêu chuẩn đánh giá sản phẩm chứa Omega-3

Hiện nay, dầu cá đang là sản phẩm bổ sung phổ biến thứ 3 trên thế giới, đứng sau vitamin tổng hợp và chế phẩm bổ sung có Canxi. Nhu cầu lớn cũng đòi hỏi các cơ quan quản lý chất lượng Omega-3 đưa ra các tiêu chuẩn khắt khe hơn. Hiện nay, GOED (Global Organization of EPA and DHA Omega-3s) đang là tổ chức thẩm định chất lượng, đưa ra các tiêu chuẩn cho các nhà sản xuất Omega-3 trên toàn thế giới. Các nhà sản xuất Omega-3 cần phải đạt tiêu chuẩn của GOED để đảm bảo an toàn, hiệu quả cho người sử dụng.

 GOED là tổ chức quản lý chất lượng Omega-3 uy tín nhất trên thế giới

Đối với nhà sản xuất, phân phối, các tiêu chuẩn cần được đăng ký và công bố trước khi lưu hành. Tuy nhiên, không phải người tiêu dùng nào cũng biết những điều gì làm nên một sản phẩm bổ sung Omega-3 tốt.

[tds_note]

5 tiêu chuẩn dưới đây sẽ giúp bạn lựa chọn chế phẩm bổ sung Omega-3 có chất lượng tốt nhất, xứng đáng với chi phí bỏ ra.

• Thứ nhất: Hàm lượng DHA + EPA trong chế phẩm
• Thứ hai: Nguồn nguyên liệu để chiết xuất dầu cá
• Thứ ba: Dầu cá dạng Triglycerid hay dạng Ethyl Ester.
• Thứ tư: Nhà cung cấp
• Thứ năm: Tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm (thực phẩm hay dược phẩm)

[/tds_note]

1. Hàm lượng DHA và EPA trong chế phẩm

DHA đã quen thuộc với người dùng, nhưng EPA còn khá lạ lẫm với đa số bạn đọc. Tuy nhiên, điều đặc biệt cần thiết khi tìm hiểu liệu sản phẩm có này có cung cấp đủ liều lượng, có phải chế phẩm bổ sung cho bà bầu hay không thì lượng DHA và EPA lại đặc biệt quan trọng giúp bạn đánh giá sản phẩm.

Cả DHA và EPA đều là 2 loại acid béo không no chuỗi dài Omega-3, tuy nhiên vai trò của chúng có khác biệt. Trong khi DHA đóng vai trò thiết yếu trong cấu tạo của tế bào não bộ, thị giác, thì EPA lại có vai trò quan trọng trong việc chống viêm, tăng tốc độ dẫn truyền thần kinh, tăng vận chuyển DHA qua nhau thai vào thai nhi (với phụ nữ mang thai).

Chính vì vậy, các chế phẩm bổ sung cho phụ nữ mang thai, cho con bú, trẻ nhỏ cần có lượng DHA > EPA vì mục đích trong giai đoạn bổ sung này là tối ưu hóa sự phát triển của não bộ, thị giác, miễn dịch trẻ. Các nhà khoa học đã thấy rằng, tỷ lệ DHA/EPA trong sữa mẹ là ~4.3/1 và tỷ lệ DHA/EPA trong loại Omega-3 bổ sung nếu đạt được gần với tỷ lệ đó sẽ có lợi ích lớn nhất với sức khỏe, sự phát triển của thai nhi, trẻ nhỏ và bà mẹ.

Tỷ lệ DHA/EPA khoảng 4-4.5/1 là công thức Omega-3 lý tưởng dành cho bà bầu

Về hàm lượng của DHA, các khuyến cáo trên thế giới đều cho rằng, bổ sung tối thiểu 200mg DHA mỗi ngày cho bà mẹ mang thai, cho con bú mới đem lại lợi ích tối đa. Lượng DHA bổ sung này có thể từ viên uống có Omega-3 cùng chế độ ăn uống hàng ngày. Nếu chế độ ăn đã tốt, có các thức ăn giàu Omega-3 thì chỉ cần bổ sung khoảng 70% lượng DHA (~130mg) mỗi ngày từ viên uống bổ sung là được. Trong trường hợp chế độ ăn thiếu hụt Omega-3, người ăn chay, thì lựa chọn viên uống có chứa ít nhất 200mg DHA là cần thiết để đảm bảo bổ sung đủ DHA hàng ngày.

Do đó, khi lựa chọn một loại chế phẩm bổ sung Omega-3 cho bà mẹ mang thai và cho con bú, bạn hãy luôn ghi nhớ tỷ lệ DHA/EPA ~ 4.3/1, hoặc ít nhất phải có lượng DHA>EPA và lượng DHA 130mg nếu chế độ ăn đã có các loại thức ăn có DHA, 200mg DHA nếu chế độ ăn nghèo DHA. Nhìn vào hai chỉ số quan trọng đó, bạn sẽ biết mình đã lựa chọn đúng loại Omega-3 cho bà bầu hay chưa.

2. Nguồn nguyên liệu chiết xuất dầu cá

Omega-3 từ dầu cá ngừ biển Bắc cô đặc có chất lượng cao

Cá Ngừ đại dương là nguồn nguyên liệu tốt nhất hiện nay để chiết xuất dầu cá. Đặc biệt, cần lưu ý tới vùng đánh bắt cá Ngừ vì hiện nay trên thế giới chỉ có vùng biển Bắc là nơi còn duy trì được vùng nguyên liệu sạch để khai thác cá Ngừ phục vụ sản xuất dầu cá.

* Bà bầu cũng cần tuyệt đối tránh: các chế phẩm có ghi nguồn chiết xuất dầu cá là gan cá (Fish Liver Oil) vì trong gan cá có chứa nhiều Vitamin A, dư thừa Vitamin A khi mang thai có thể gây sinh con quái thai.

* Bà bầu nên: chọn sản phẩm có ghi rõ Omega-3 từ Cá ngừ (Tuna fish oil) và có xuất xứ từ các nước quanh vùng biển Bắc như Na Uy, Iceland.

3. Dầu cá dạng Triglycerid hay dạng Ethyl Ester

Đây là tiêu chuẩn đặc biệt quan trọng tuy nhiên đáng tiếc là ngay cả trong quy định bắt buộc ghi nhãn của GOED và các cơ quan y tế đều không bắt buộc phải nêu rõ. Chính vì vậy, người sử dụng phải tự khám phá bằng cách nhìn kỹ hơn vào sản phẩm định lựa chọn.

Omega 3 gốc Triglycerid hấp thu dễ hơn Ethyl Ester

* Có thể bạn chưa biết: Dầu cá dạng Triglyceride là dầu cá có cấu trúc giống dạng tồn tại tự nhiên trong cá; dầu cá dạng Ethyl Ester là dạng không tồn tại trong tự nhiên mà đã bị biến đổi cấu trúc hóa học trong quá trình chiết xuất. Để tổng hợp được dầu cá dạng Triglyceride tự nhiên, đòi hỏi dây chuyền công nghệ phải chuyển hóa lại từ dạng Ethyl Ester thành dạng Triglyceride.

* Bạn nên chọn: chế phẩm bổ sung Omega-3 có ghi rõ dạng Triglyceride để có thể hấp thu tốt nhất, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nhất khi sử dụng.

* Bạn không nên chọn: chế phẩm bổ sung Omega-3 không có ghi rõ dạng Omega-3 là Triglyceride hay dạng Ethyl Ester. Vì hầu hết chúng là dạng Ethyl Ester có giá thành rẻ, ít lợi ích cho sức khỏe nhưng vì không có quy định bắt buộc công bố trên nhãn sản phẩm nên nhà cung cấp cố gắng không đề cập tới.

Xem thêm: Bổ sung Omega-3 phải chọn dạng Triglyceride

4. Nhà cung cấp

Người tiêu dùng, đặc biệt là bà bầu nên dựa vào uy tín của nhà cung cấp sản phẩm. Những sản phẩm bổ sung Omega-3 đã có mặt trên thị trường lâu năm, được các bác sỹ, chuyên gia tin tưởng sử dụng và được nhiều bà bầu sử dụng là bằng chứng khách quan nhất chứng minh sự an toàn, uy tín của sản phẩm.

Các sản phẩm bổ sung Omega-3 khác nếu như được cung cấp bởi các thương hiệu mới thì người tiêu dùng cần tìm hiểu kỹ thông tin theo các tiêu chuẩn kể trên để tránh mua phải những sản phẩm chất lượng kém, sản phẩm không phải dành riêng cho đúng đối tượng như phụ nữ mang thai, cho con bú.

5. Tiêu chuẩn chất lượng của Omega-3

Với mỗi loại nguyên liệu thông thường được cung cấp ra thị trường sẽ có nhiều chất lượng khác nhau. Từ những nguyên liệu đủ tiêu chuẩn sử dụng trong thực phẩm hàng ngày, trong thực phẩm chức năng tới nguyên liệu dùng trong dược phẩm (thuốc) và trong nghiên cứu. Theo thứ tự khắt khe về tiêu chuẩn chất lượng, độ an toàn, độ tinh khiết tăng dần. Như vậy, chỉ khi nguyên liệu đạt tiêu chuẩn cao mới có thể dùng trong dược phẩm. Và đây là điểm người tiêu dùng cần phân biệt giữa các sản phẩm được đăng ký dưới dạng thuốc và thực phẩm chức năng.

Theo đó, Omega 3 phù hợp với mẹ bầu cần đảm bảo độ tinh khiết, không nhiễm tạp kim loại nặng, cung cấp chính xác thông tin về dạng Triglyceride, tỷ lệ DHA/EPA, nguồn gốc nhà cung cấp, tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm, nguyên liệu.

Các sản phẩm có tiêu chuẩn dược phẩm đều cần tuân thủ quy định thực hành sản xuất thuốc tốt (GMP)

Tại sao bà bầu cần quan tâm lựa chọn Omega-3 khi bổ sung?

Việc bổ sung Omega-3 cho bà bầu được chứng minh là đem lại lợi ích to lớn trong việc phát triển trí tuệ, thị giác, miễn dịch, hệ tim mạch ở trẻ, đồng thời giúp phòng ngừa các bệnh lý thường gặp của phụ nữ khi mang thai như đái tháo đường thai kỳ, tiền sản giật, trầm cảm sau sinh. Tuy nhiên, chỉ khi lựa chọn đúng loại Omega-3, bạn mới thu lại được các lợi ích trên đây, sử dụng sai loại đôi khi còn mang lại nhiều tác hại cho cả mẹ và bé.

Có một cách khác để bổ sung Omega-3 là sử dụng trực tiếp các loại cá giàu Omega-3 như cá biển. Tuy nhiên, cá biển hiện nay nhất là những loại cá đánh bắt gần biển đều được khuyến cáo thận trọng khi sử dụng cho phụ nữ mang thai vì có chứa hàm lượng kim loại nặng cao, có thể gây hại cho thần kinh, thị giác của thai nhi. Hiệp hội phụ sản Hoa Kỳ cũng khuyến cáo, phụ nữ mang bầu không sử dụng quá 2 phần cá biển mỗi tuần để tránh nguy cơ thai nhi bị ảnh hưởng bởi kim loại nặng.

Như vậy, lựa chọn Omega-3 chất lượng cao, đã tiêu chuẩn hóa, loại bỏ kim loại nặng tới ngưỡng có thể dùng lâu dài cho phụ nữ mang thai là cách làm khoa học nhất và an toàn nhất cho mẹ và bé.

Những lưu ý khi bổ sung omega3

Hãy nghe lời khuyên chọn omega 3 từ Bác sĩ CK2 Đỗ Thị ngọc Diệp – Nguyên giám đốc trung tâm dinh dưỡng Tp Hồ chí Minh, phó chủ tịch hội dinh dưỡng Viện Nam.

Mặc dù có rất nhiều chế phẩm bổ sung Omega 3 cho bà bầu khác nhau trên thị trường, bà bầu có thể bị hoang mang trước sự đa dạng từ mẫu mã, xuất xứ, tỷ lệ DHA/EPA, hàm lượng, giá bán. Tuy nhiên, với 5 tiêu chuẩn trên đây là bí quyết của chính nhà sản xuất, của các chuyên gia cung cấp cho bà bầu, hi vọng, tất cả bà bầu Việt Nam sẽ có được sự lựa chọn đúng đắn khi mua một chế phẩm bổ sung Omega-3 phù hợp nhằm tối ưu hóa sự phát triển toàn diện của em bé, nâng cao sức khỏe của bà mẹ trong suốt thời gian mang thai, cho con bú.

1. Tỷ lệ DHA: EPA là  ~ 4- 4,5:1 được đánh giá là tối ưu và phù hợp. Hàm lượng thì phù hợp với tùy nhu cầu khuyến cáo. Với bà bầu lượng khuyến nghị của tổ chức y tế thế giới là 200mg DHA một ngày. Mẹ bầu hãy đọc tỉ lệ và hàm lượng này trên thành phần in trên nhãn sản phẩm.
2. Nguồn gốc chiết xuất omega3: nên chọn  omega 3 chiết xuất từ cá Ngừ biển sâu.
3. Omega 3 gốc Triglycerid để cơ thể hấp thu tốt nhất.
4. Nhà cung cấp- nhãn hàng lựa chọn
5. Tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm (thực phẩm hay dược phẩm)

Ngoài việc bổ sung Omega 3, phụ nữ mang thai và nuôi con bú cần lưu ý bổ sung đầy đủ – toàn diện các chất dinh dưỡng khác như: Sắt, acid folic, canxi, I-ốt, Vitamin A,C,B,C,D,E… cùng nhiều khoáng chất khác.

DS. Nguyễn Vân

Tài liệu tham khảo:

1. https://www.nccih.nih.gov/health/omega3-supplements-in-depth
2. https://goedomega3.com/about-epa-and-dha
3. https://www.healthline.com/nutrition/omega-3-6-9-overview