Để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng tăng lên của phụ nữ mang thai, cho con bú và phòng chống một số bệnh thường gặp ở bà bầu cũng như các dị tật của thai nhi thì các loại viên uống tổng hợp dành cho bà bầu thường được bác sỹ sản khoa khuyên phụ nữ sử dụng. Tuy nhiên, sử dụng các viên uống tổng hợp dành cho bà bầu như thế nào là đúng cách và nhất thiết phải sử dụng viên uống tổng hợp hay không? Đó là hai câu hỏi thường gặp của phụ nữ chuẩn bị mang thai, đang mang thai.

[toc]

Hiểu đúng về Vitamin tổng hợp hay Viên uống tổng hợp cho bà bầu

Viên uống tổng hợp hay các bà mẹ vẫn quen gọi là vitamin tổng hợp cho bà bầu bao gồm thuốc hoặc thực phẩm chức năng mà thành phần gồm có các vitamin, khoáng chất, acid béo thiết yếu dành cho con người.

Vitamin và khoáng chất đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe con người, đặc biệt phụ nữ trong giai đoạn mang thai. Phụ nữ có thai cần bổ sung đầy đủ vitamin để đáp ứng nhu cầu về sức khỏe cũng như sự phát triển toàn diện của thai nhi. Bên cạnh đó, bản thân cơ thể người mẹ cũng cần cung cấp nhiều dưỡng chất để đáp ứng những thay đổi của cơ thể như trong suốt thai kỳ như: tử cung tăng kích thước, bầu vú to dần, lượng máu tăng lên,… Nếu không được cung cấp đầy đủ vitamin cùng các loại dưỡng chất thiết yếu, mẹ bầu có thể phải đối mặt với nhiều vấn đề về sức khỏe như: thiếu máu, sỏi thận, mẩn ngứa, táo bón, đau bụng,… Thai nhi trong bụng cũng có thể bị suy dinh dưỡng, sinh non, sinh nhẹ cân, thậm chí nguy cơ cao thai chết lưu, sảy thai,…

Viên uống tổng hợp dành cho bà bầu là loại viên uống tổng hợp có hàm lượng các dưỡng chất thiết yếu được bổ sung dựa theo các khuyến cáo, nghiên cứu khoa học về vai trò, liều lượng của từng dưỡng chất đối với đối tượng phụ nữ mang thai.

Như vậy bổ sung vitamin tổng hợp cho bà bầu theo cách nói hiện nay không phải hoàn toàn chính xác vì bản thân các viên tổng hợp dành cho bà bầu thường có cả Vitamin, Khoáng chất, Acid béo thiết yếu. Do vậy, để tránh hiểu lầm thì trong bài viết này sẽ dùng thuật ngữ là Viên uống tổng hợp và Vitamin tổng hợp như các mẹ vẫn đang thường gọi với cùng một ý nghĩa.

Mang thai chỉ bổ sung sắt & canxi liệu đã đủ?

SẮT có nhiệm vụ quan trọng trong việc hình thành tế bào, hồng cầu và cấu tạo nên enzym giúp duy trì hệ thống miễn dịch khỏe mạnh, bảo vệ cơ thể tránh bị nhiễm khuẩn…

CANXI rất cần cho sự phát triển khung xương của thai nhi

Vậy, mẹ bầu chỉ cần bổ sung 2 dưỡng chất này liệu đã đủ?

CHƯA ĐỦ! Bào thai phát triển và tăng trưởng không chỉ dựa vào sắt và canxi, mà còn có rất nhiều vi chất dinh dưỡng khác mà mẹ bầu không thể bỏ qua để giúp thai kỳ an toàn, thai nhi khỏe mạnh và thông minh ngay từ trong “trứng nước”

Cùng đến với lời khuyên và tư vấn của nguyên viện phó viện Dinh Dưỡng Việt Nam Nguyễn Thị Lâm về những dưỡng chất vô cùng quan trọng cần bổ sung cho mẹ bầu nhé!

Các thành phần cần có trong Vitamin tổng hợp cho bà bầu 

Mặc dù trong viên uống tổng hợp dành cho bà bầu thường có nhiều thành phần khác nhau, có thể gây khó khăn cho phụ nữ khi lựa chọn viên uống bổ sung phù hợp. Tuy nhiên, trong số nhiều thành phần đó, có những thành phần quan trọng mà phụ nữ cần lưu ý đặc biệt khi lựa chọn, đó là:

Acid folic

Một thành phần tham gia quá trình tạo máu, ngăn ngừa khuyết tật ống thần kinh bẩm sinh ở thai nhi. Các nghiên cứu đều khuyến cáo một mức liều bổ sung acid folic từ viên uống tổng hợp trong khoảng 400 mcg – 600mcg mỗi ngày là vừa đủ để ngăn chặn các khuyết tật trên. Việc bổ sung nhiều hơn là không cần thiết, trừ khi có chỉ định đặc biệt ở các đối tượng thai phụ có nguy cơ cao.  Bổ sung liều thấp hơn 400 mcg acid folic mỗi ngày không giúp giảm nguy cơ khuyết tật ống thần kinh, bổ sung liều từ 800 mcg mỗi ngày cần tham khảo ý kiến của bác sỹ.

DHA/EPA

Đây là hai loại acid béo không no chuỗi dài thiết yếu cho cơ thể và cũng là hai hoạt chất thường gây nhầm lẫn và khó khăn trong việc lựa chọn chế phẩm phù hợp cho phụ nữ mang thai, cho con bú và trẻ nhỏ nhất. Tùy từng mục đích sử dụng mà người dùng sẽ lựa chọn công thức có DHA/EPA phù hợp nhất (đã được nhà sản xuất tiêu chuẩn hóa).

Đối với phụ nữ mang thai, cho con bú và trẻ nhỏ, công thức DHA/EPA tối ưu là tỷ lệ 4.5 DHA/ 1 EPA, bà bầu có thể kiểm tra trên nhãn của sản phẩm để biết tỷ lệ này. Bổ sung DHA/EPA theo công thức chuẩn này sẽ giúp bà bầu phòng chống được một số bệnh thường gặp khi mang bầu như tiền sản giật, sản giật, đái tháo đường thai kỳ, trầm cảm sau khi sinh…

DHA là thành phần tham gia cấu tạo nên các tế bào não bộ, võng mạc trẻ giúp phát triển trí tuệ, thị giác của trẻ. EPA giúp tối ưu hóa vận chuyển DHA qua nhau thai vào thai nhi và chống viêm, tăng dẫn truyền thần kinh.

Với những bệnh nhân tim mạch và viêm khớp, loại Omega-3 lựa chọn sẽ chứa tỷ lệ EPA cao hơn DHA do tác dụng chống viêm, giãn mạch của EPA mạnh hơn.

Iod (I-ốt)

Iod là vi chất quan trọng với sự phát triển của thai nhi đặc biệt là hệ thần kinh trẻ. Nghiên cứu cho thấy thiếu hoặc dư Iod đều có thể gây ra những hậu quả nặng đối với trẻ nhỏ và thai phụ.

Mặc dù chưa có một thống kê nào cụ thể về tình trạng thiếu Iod ở phụ nữ mang thai Việt Nam, tuy nhiên, kể từ năm 2009, khi chương trình bổ sung Iod cho toàn dân qua muối ăn dừng lại thì các nhà khoa học nhận thấy tỷ lệ thiếu Iod trong cộng đồng, đặc biệt ở phụ nữ mang thai và cho con bú có xu hướng gia tăng.

Theo một thống kê không đầy đủ trên 776 thai phụ tại Thành phố Hồ Chí Minh năm 2008 cho thấy có tới 72,8% phụ nữ mang thai không đáp ứng đủ nhu cầu Iod, đa số rơi vào tình trạng thiếu Iod nhẹ và vừa. Điều này làm rấy lên lo ngại về tình trạng thiếu Iod phổ biến trong dân và khiến cho đầu năm 2016, Thủ Tướng chính phủ Việt Nam đã ký quyết định bắt buộc bổ sung Iod vào muối ăn theo tiêu chuẩn muối Iod để đảm bảo phòng tránh thiếu Iod trong cộng đồng, đây có thể là một biện pháp hữu ích giúp ngăn chặn tới trên 50% trường hợp thiếu Iod ở phụ nữ mang thai, đặc biệt là tại khu vực nông thôn Việt Nam.

Lượng Iod cần bổ sung từ các viên uống tổng hợp cho bà bầu có thể rất khác nhau, tùy thuộc nhu cầu của chính bà bầu. Nếu thiếu nhẹ và thiếu vừa Iod thì việc bổ sung khoảng 100 mcg Iod mỗi ngày từ các viên uống bổ sung là đủ. Để biết chính xác lượng Iod mình ăn uống, bổ sung hàng ngày có đủ hay không thì bạn có thể làm xét nghiệm nước tiểu, kiểm tra lượng Iod trong nước tiểu trước khi bổ sung các loại thuốc cho phù hợp, tránh dư thừa hoặc thiếu Iod trong quá trình mang thai.

Sắt

Bổ sung từ nguồn viên tổng hợp và chế độ ăn khoảng 30mg/ngày được coi là đủ. Nếu chế độ ăn uống có đầy đủ thịt, cá, trứng sữa thì lượng sắt thường ít khi bị thiếu hoặc thiếu ít. Trong xét nghiệm máu sẽ cho biết tình trạng thiếu sắt của cơ thể để bổ sung cho phù hợp. Các viên uống tổng hợp thường có lượng sắt dao động lớn từ 5mg cho tới 80mg mỗi viên.

Vitamin A

Giúp tăng tỷ lệ sống sót của thai nhi, cần thiết cho phát triển thị giác của trẻ. Tuy nhiên, Vitamin A dư thừa có thể gây đẻ con quái thai, đã được chứng minh. Do đó bổ sung Vitamin A từ các viên uống tổng hợp cho bà bầu cần hết sức thận trọng, nên chọn những loại viên uống có bổ sung Vitamin A dạng Betacaroten là dạng tiền chất Vitamin A, an toàn hơn, bổ sung khoảng 50-70% nhu cầu Vitamin A hàng ngày từ viên uống tổng hợp là vừa phải vì Vitamin A có thể bổ sung từ nhiều nguồn thức ăn, rau củ quả khác nhau.

Canxi

Giúp thai hình thành và phát triển hệ cơ xương của trẻ, nếu thiếu chất này người mẹ có thể bị hỏng men răng, loãng xương do thai nhi lấy Canxi trực tiếp từ người mẹ khi bị thiếu. Lượng Canxi bổ sung cho mẹ bầu và bà mẹ cho con bú khoảng 1,200 mg/ngày là đủ. Chế độ dinh dưỡng có nhiều sữa, các chế phẩm từ sữa, thủy hải sản có thể cung cấp một lượng canxi đáng kể. Phần còn lại mẹ bầu có thể bổ sung từ sản phẩm bổ sung chuyên biệt.

Ngoài các dưỡng chất quan trọng, dễ bị thiếu, thừa trong quá trình mang thai trên đây thì trong viên uống cho bà bầu còn có thêm một số dưỡng chất khác như các loại Vitamin B, Vitamin D3, Vitamin E, Vitamin PP, Magie… Hàm lượng các hoạt chất này thường thấp và tương tự nhau ở các loại viên uống tổng hợp và dễ dàng bổ sung từ nguồn thực phẩm hàng ngày.

Xem thêm: Bổ sung DHA đúng cách cho bà bầu; Bổ sung I-ốt đúng cách cho bà bầu

Lợi ích của việc bổ sung vitamin tổng hợp cho bà bầu

Vitamin và các loại khoáng chất có trong rất nhiều loại thực phẩm tự nhiên, trong bữa ăn hàng ngày của gia đình tuy nhiên hàm lượng lại không đủ, một số loại rất khó hấp thụ hoặc bị giảm hàm lượng trong quá trình chế biến. Đây cũng chính là lý do tại sao, bên cạnh việc ăn uống đa dạng, phụ nữ có thai và phụ nữ trong độ tuổi sinh sản thường được khuyến cáo nên uống thêm vitamin tổng hợp để đáp ứng đủ nhu cầu của cơ thể.

Vitamin cho bà bầu là thực phẩm chức năng có vai trò cung cấp, bổ sung thêm vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể người phụ nữ trong thời gian mang thai. Các thành phần quan trọng trong viên uống tổng hợp cho bà bầu thường bao gồm: Acid folic, sắt, canxi, i ốt, magie, vitamin A, vitamin D, DHA… Trong đó, acid folic là vitamin quan trong nhất mẹ bầu cần quan tâm trước và trong thai kỳ. Acid folic hay còn gọi là vitamin B9, là một loại vitamin folate nhóm B, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất tế bào máu và giúp ống thần kinh trong não và tủy sống của bé phát triển. Tình trạng thiếu Acid Folic trong giai đoạn mang thai đã được chứng minh là nguyên nhân chính gây dị tật ống thần kinh ở trẻ sơ sinh. Do vậy, việc bổ sung Axit Folic trước và trong mang thai có thể giúp ngăn ngừa dị tật bẩm sinh ở não và tổn thương tủy sống ở thai nhi hiệu quả.

Thực tế, hiện nay nhiều chị em phụ nữ chỉ quan tâm tới việc bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết trong thời gian mang thai mà không biết rằng sức khỏe của bản thân trước khi mang thai cũng đóng vai trò rất lớn đến sự phát triển của thai nhi. Phụ nữ trước khi mang thai nếu được bổ sung đầy đủ vitamin tổng hợp có thể làm giảm các hiện tượng ốm nghén, có sức khỏe tốt, ăn uống ngon miệng, ngủ ngon giấc, từ đó tạo điều kiện cho thai nhi phát triển khỏe mạnh.

Bổ sung Vitamin tổng hợp cho bà bầu giúp ích cho cả mẹ và bé (ảnh minh họa)

Việc bổ sung vitamin tổng hợp cho bà bầu với DHA/EPA, Vitamin, chất khoáng thiết yếu ngay từ giai đoạn trước khi mang thai, suốt quá trình mang thai và cho con bú sẽ giúp đảm bảo nhu cầu dưỡng chất tăng lên của người phụ nữ trong giai đoạn này và có những lợi ích sau:

• Hỗ trợ sự thụ thai.
• Hỗ trợ sự phát triển hoàn thiện bộ não thai nhi
• Phòng chống các dị tật bẩm sinh thường gặp ở thai nhi.
• Phòng chống các bệnh lý thường gặp của phụ nữ mang thai.
• Ngăn ngừa các biến chứng sau khi sinh của phụ nữ.

Bổ sung vitamin tổng hợp cho bà bầu thế nào mới đúng cách?

Bổ sung Vitamin tổng hợp cho bà bầu đúng cách là bổ sung ngay từ trước khi mang thai khoảng 3 tháng, trong suốt quá trình mang thai và khi cho con bú.

• Trước giai đoạn mang thai 1-3 tháng: nhằm đảm bảo thai nhi không bị thiếu hụt dinh dưỡng quan trọng nhất là acid folic trong giai đoạn 7 tuần đầu tiên của thai kỳ (giai đoạn hình thành ống thần kinh), DHA/EPA giúp tăng cường khả năng thụ thai.
• Trong giai đoạn mang thai: Là giai đoạn chính và cực kỳ quan trọng. Suốt 9 tháng, dinh dưỡng vitamin cho bà bầu sẽ quyết định sức khỏe tinh thần và thể chất của em bé giai đoạn mới chào đời. Đây cũng là giai đoạn giúp mẹ duy trì sức khỏe tốt cho hành trình “mang nặng” và sẵn sàng “vượt cạn”.
• Trong giai đoạn cho con bú: Em bé ra đời chỉ là sự khởi đầu. Dinh dưỡng trong thời kỳ đầu cũng rất quan trọng và sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng chính và tốt nhất trẻ sơ sinh. Vitamin và khoáng chất từ mẹ sẽ theo sữa mẹ cung cấp cho bé. Vì vậy mẹ hãy tiếp tục bổ sung dưỡng chất không ngừng để sữa mẹ đích thực là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho bé nhé.

Những lưu ý khi lựa chọn Vitamin tổng hợp cho bà bầu

Mẹ bầu nên lựa chọn các sản phẩm đã được chứng nhận tiêu chuẩn và lưu hành tại nước sản xuất và Việt Nam

Khi lựa chọn những loại thuốc bổ cho bà bầu cần chú ý:

Kiểm tra thông tin trên bao bì: Lựa chọn các vitamin tổng hợp có đầy đủ các loại Vitamn, Acid béo, Khoáng chất phù hợp với tình trạng sức khỏe của bà bầu. Đặc biệt, dù uống bất cứ loại thuốc nào, bà bầu cũng nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng.

Không lạm dụng Vitamin bổ sung: vitamin không phải uống càng nhiều càng tốt, bạn chỉ nên dùng theo liều lượng hướng dẫn và không tự ý uống thêm trừ khi đã hỏi ý kiến thầy thuốc.

Có những loại Vitamin và Khoáng chất nếu uống đồng thời sẽ làm giảm hiệu quả, khả năng hấp thu của nhau. VD: canxi và sắt. Bởi vậy, bà bầu nên tách biệt thời gian uống sắt và canxi thay vì uống đồng thời.

Khi sử dụng vitamin và thuốc bổ, các mẹ cũng nên chú ý đến các loại thực phẩm có khả năng làm giảm công dụng của thuốc. Ví dụ như không uống viên sắt cùng sữa, trà, cà phê… Chỉ nên uống thuốc sau khi ăn uống những loại thực phẩm này ít nhất 1-2 tiếng.

Các sản phẩm đã được cấp phép lưu hành tại nước sở tại (nước sản xuất – nếu là hàng nhập khẩu) có nguồn gốc rõ ràng và được cấp phép lưu hành tại Việt Nam do Bộ Y Tế Việt Nam cho phép là những sản phẩm mà Nhà sản xuất cam kết chất lượng tại Việt Nam.

Không sử dụng các sản phẩm không được phân phối chính thức tại Việt Nam, chưa được cấp phép lưu hành tại Việt Nam vì những vấn đề quản lý, trách nhiệm của nhà cung cấp, chất lượng sản phẩm khi lưu hành tại Việt Nam… không được đảm bảo.

➤ Xem thêm: Bí quyết chọn đúng loại thuốc bổ cho bà bầu

Sự phát triển của Y học ngày càng chứng minh sự cần thiết của việc bổ sung vi chất dinh dưỡng cho phụ nữ trong quá trình mang thai, cho con bú để giúp em bé được phát triển toàn diện nhất từ những năm tháng đầu đời. Lựa chọn đúng các loại viên uống bổ sung cho bà bầu là biện pháp giúp chống lại tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng ở phụ nữ mang thai và giúp cho bà bầu và thai nhi có được sức khỏe thể chất và tinh thần tốt nhất, nâng cao chất lượng cuộc sống.

DS. Minh Hà