DHA – axit docosahexaenoic là một dưỡng chất không còn xa lạ. Ngày nay, các mẹ đã để ý đến việc bổ sung DHA trong bữa ăn hàng ngày. Tuy nhiên, DHA thật sự có vai trò quan trọng như thế nào và cách bổ sung ra sao thì nhiều mẹ còn chưa tường tận.
- EPA là gì? Vai trò của EPA đối với phụ nữ mang thai.
- Tại sao phụ nữ mang thai cần bổ sung đồng thời cả DHA và EPA?
- Thuốc PM Procare/PM Procare diamond đã cung cấp đủ DHA, EPA cho phụ nữ mang thai và cho con bú chưa?
DHA – Acid béo thiết yếu mẹ bầu không nên bỏ qua
DHA là 1 trong số 3 thành viên của họ omega-3 nổi tiếng. Hai thành viên còn lại là axit eicosapentaenoic (EPA) và alpha linolenic acid (ALA). Đây là acid béo không no chuỗi dài quan trọng không thể thiếu của cơ thể, đặc biệt quan trọng hơn với phụ nữ mang thai và cho con bú.
Đối với phụ nữ mang thai, cần bổ sung cả hai loại DHA và EPA để phát huy tác dụng tối ưu. Thành phần dầu cá tự nhiên dạng Triglycerid với tỷ lệ DHA/EPA ~ 4/1 là tỷ lệ vàng giúp DHA vận chuyển tối ưu qua nhau thai và phát huy tác dụng tốt nhất. Đây cũng chính là tỷ lệ DHA, EPA được tìm thấy trong sữa mẹ.
Lợi ích của DHA đối với thai kỳ
DHA tham gia cấu tạo màng tế bào
DHA tham gia vào thành phần phospholipid của màng tất cả các tế bào trong cơ thể với các chức năng quan trọng khác nhau. Ngoài tham gia vào cấu trúc sinh học, DHA còn đóng vai trò là tiền thân của các phân tử báo tín hiệu, hay hoạt động như các chất kích hoạt mạnh mẽ cho một số yếu tố phiên mã gen…
Chế độ ăn uống bổ sung dưỡng chất là yếu tố quyết định đến tỷ lệ các acid béo trong màng tế bào (gồm có DHA, AA, LA). Theo đó, DHA sẽ bị thay thế bởi các acid béo còn lại nếu chế độ dinh dưỡng không cung cấp đủ DHA.
Với cấu trúc mềm dẻo, linh động, không cứng nhắc. Sự có mặt của DHA trong màng tế bào giúp tế bào hoạt động linh hoạt hơn. Điều này thực sự quan trọng đối với các tế bào cần phản ứng linh hoạt như các nơron thần kinh, tế bào võng mạc ở mắt… Các nghiên cứu cho thấy DHA tập trung ở mức cao nhất trong hệ thần kinh trung ương, sau đó đến võng mạc của mắt.
DHA trong màng tế bào võng mạc của mắt
Tham gia cấu tạo mô thần kinh, các synap thần kinh
Bộ não của chúng ta được cấu thành hầu hết từ chất béo, chiếm khoảng 2/3 não. Trong não, chất béo chủ yếu được sử dụng như một nguyên liệu để xây dựng các cấu trúc đặc biệt của các nơron thần kinh và myelin, ảnh hưởng tới việc các tế bào thần kinh thông tin cho nhau. DHA chiếm tỷ lệ ~97% hàm lượng Omega 3 trong não bộ.
DHA còn giúp bảo vệ tế bào thần kinh khỏi sự phá hoại của các gốc ôxy tự do khi chúng ta về già.
Sự tích lũy DHA ở não diễn ra trong suốt quá trình tăng trưởng, từ khi thai nhi còn trong bụng mẹ. Người ta thấy rằng, ngay khi sinh trọng lượng não của em bé bằng khoảng 70% trọng lượng não của người trưởng thành.
Sự tích lũy DHA trong não bộ thai nhi theo thời gian
Trong thai kỳ, quá trình tích lũy DHA cao nhất là giai đoạn 3 tháng cuối và tiếp tục tích lũy ở mức cao trong vòng 2 năm đầu đời (tới 2 tuổi thì kích thước não đã bằng 80% kích thước não của người trưởng thành). Do đó, nhu cầu cung cấp DHA cũng tăng lên tương ứng.
Hàm lượng DHA cao trong não được duy trì trong suốt cuộc đời và quyết định tới trí tuệ và khả năng học tập của trẻ. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, bổ sung sớm và đầy đủ DHA có hiệu quả tích cực tới sự phát triển tối ưu về não bộ, nhận thức của trẻ.
Một nghiên cứu khác từ Đại học Oslo ở Na Uy cho thấy trẻ 4 tuổi có điểm số về bài kiểm tra IQ tốt hơn nếu người mẹ mang các chất bổ sung DHA trong thời kỳ mang thai và cho con bú. Kết quả của các nghiên cứu khác cũng gợi ý những tác động tích cực của việc bổ sung DHA ở mẹ lên các kết quả nhận thức cũng như sự phát triển vận động ở trẻ 30 tháng tuổi và sự chú ý ở trẻ 5 tuổi. Nghiên cứu theo dõi tới khi trẻ 8-9 tuổi người ta thấy trẻ được bú sữa mẹ, và chế độ ăn đủ DHA có chỉ số IQ cao hơn 8,3 điểm và tỷ lệ chậm phát triển hệ thần kinh giảm thấp hơn có ý nghĩa.
Tham gia cấu tạo nên các thụ thể ánh sáng tại võng mạc
DHA – thành phần cấu tạo quan trọng của các tế bào võng mạc- thụ thể ánh sáng. DHA chiếm ~ 93% hàm lượng Omega 3 trong võng mạc, chiếm ~ 50% acid béo toàn phần trong các tế bào thụ thể, chịu trách nhiệm chuyển ánh sáng thành tín hiệu thần kinh, vì vậy DHA có vai trò quan trọng trong phát triển mắt và khả năng nhìn của trẻ.
Trong một nghiên cứu của 98 phụ nữ mang thai, các nhà nghiên cứu tại Khoa Nhi và Trẻ em thuộc Đại học Tây Úc phát hiện ra rằng hai năm sau sinh, những trẻ được sinh ra bởi bà mẹ có bổ sung dầu cá với hàm lượng DHA cao ở nửa thứ hai của thai kỳ có điểm số cao hơn nhóm các mẹ không dùng dầu cá trong các thử nghiệm phối hợp bằng mắt.
Sự bổ sung sớm và đầy đủ DHA có hiệu quả tích cực tới sự phát triển tối ưu khả năng nhìn của trẻ
DHA giúp tăng trọng lượng sinh và giảm khả năng sinh non:
Các nhà nghiên cứu tại Đại học Maastricht ở Hà Lan đã nghiên cứu 782 cặp mẹ và bé và tìm ra “mối liên hệ tích cực đáng kể” giữa mức độ DHA của người mẹ tới trọng lượng và chu vi đầu của trẻ sơ sinh. Bổ sung đủ DHA có thề giúp làm giảm tỷ lệ suy nhược sau khi sinh
Các nghiên cứu khác cho thấy việc sử dụng đồng thời DHA và EPA trong thai kỳ có lợi ích trong việc làm giảm khả năng sinh non tháng ở phụ nữ mang thai. Các kết quả nghiên cứu cho thấy bổ sung dầu cá liều cao từ tuần 30 của thai kỳ giúp giảm nguy cơ sinh non tới 40-50%.
DHA liều cao giúp giảm nguy cơ sinh non tới 40-50%
Bổ sung DHA cho thai kỳ
DHA có vai trò quan trọng như vậy nhưng cơ thể chúng ta không tự tạo ra DHA mà cần lấy từ thức ăn, thuốc uống bên ngoài.
Hệ thần kinh, não bộ của thai nhi bắt đầu hình thành từ những ngày đầu tiên của thai kỳ. Để sẵn sàng cung cấp đủ ngay khi phôi thai được hình thành thì mẹ cần bổ sung DHA từ khi chuẩn bị mang thai để cơ thể có đủ tích trữ cần thiết cho sự hình thành và phát triển toàn diện của trẻ.
Thai nhi chỉ có một nguồn dưỡng chất duy nhất từ mẹ. Chế độ ăn uống của mẹ là yếu tố quyết định tới tình trạng dinh dưỡng của con.
Ở trẻ sơ sinh, nguồn dinh dưỡng duy nhất trẻ nhận được cũng là từ mẹ. Trẻ đẻ non và sơ sinh đều cần phải cung cấp đủ DHA bởi khả năng chuyển từ tiền tố DHA trong dầu thực vật, hay các thức ăn thay thế sữa mẹ khác sang DHA ở trẻ vô cùng thấp, chỉ ~ 0,2 đến 0,4%. Đặc biệt ở trẻ đẻ non vốn đã thiệt thòi về tích lũy DHA trong não bộ, khả năng hấp thu kém thì mẹ càng cần lưu ý hơn trong việc bổ sung DHA/EPA, giúp con phát triển não bộ, thị giác, hệ miễn dịch tối ưu.
DHA/EPA giúp con phát triển não bộ, thị giác, hệ miễn dịch tối ưu
Sữa mẹ cung cấp đủ các acid béo (DHA) cho trẻ, việc cho con bú hoàn toàn bằng sữa mẹ và cho con bú kéo dài tới 24 tháng là rất quan trọng.
Tuy nhiên, nồng độ DHA trong sữa mẹ giảm nhanh chóng sau khi sinh nếu mẹ không kịp thời bổ sung đầy đủ DHA. Do đó, cần lưu ý bổ sung đủ DHA trong thai kỳ và suốt thời gian cho con bú để luôn duy trì nồng độ DHA tối ưu.
Nồng độ DHA trong sữa mẹ giảm dần theo thời gian sau sinh
Theo khuyến cáo, phụ nữ mang thai và cho con bú cần bổ sung từ 200mg DHA/ngày (bao gồm từ thức ăn và thuốc bổ sung).
Với thiên chức của mình, mẹ luôn ưu tiên truyền dưỡng chất để nuôi con. Nếu mẹ không cung cấp đủ thì DHA sẽ được chuyển từ kho dự trữ của mẹ vào thai nhi, làm suy yếu chức năng não bộ, thị giác của mẹ. Đây là một trong số các lý do khiến mẹ cảm thấy kém nhạy bén và gặp phải chứng “hay quên” sau sinh đẻ. Hơn nữa kho dự trữ này không phải vô tận và mẹ chỉ truyền cho con tới một tỷ lệ nhất định mà thôi. Sự thiếu hụt kéo dài, không được khắc phục sẽ làm hạn chế khả năng phát triển toàn diện của em bé.
Nguồn cung cấp DHA
DHA có thể được cung cấp từ thức ăn động vật: cá hồi, cá ngừ, cá thu, cá chép, tôm, cua,… Nhưng việc sử dụng nhiều thức ăn loại này lại mang tới những lo ngại về dư lượng kim loại nặng (chì, thủy ngân) trong thực phẩm có thể gây ảnh hưởng xấu tới sự phát triển của thai nhi.
DHA cũng có thể được cung cấp ở dạng tiền chất acid linoleic từ thực vật như: quả bơ, hạt hướng dương, hạt óc chó, dầu ngô, dầu lạc… Tuy nhiên, hiệu suất quá trình chuyển hóa từ acid linoleic sang DHA rất thấp, chỉ ~ 0,2 – 0,4% mà thôi.
Cung cấp trực tiếp DHA từ các sản phẩm bổ sung là việc mẹ bầu nên thực hiện
Thuốc bổ sung DHA phù hợp cho bà bầu
Để bù đắp lượng DHA thiếu hụt trong chế độ ăn uống, phụ nữ mang thai nên bổ sung thêm các loại thuốc bổ bà bầu chứa cả EPA và DHA.
EPA sẽ giúp DHA hấp thu tối ưu qua nhau thai, EPA cùng DHA tham gia vào quá trình dẫn truyền thần kinh và chống viêm hiệu quả. Chính vì vậy, nếu bổ sung DHA mà không có EPA thì tác dụng trên thai nhi thường thấp.
Tỷ lệ DHA/EPA xấp xỉ 4/1 được coi là “tỷ lệ vàng”, đây cũng chính bằng tỷ lệ DHA/EPA được tìm thấy trong sữa mẹ
Trong tự nhiên, loại Omega-3 được chiết xuất từ dầu cá ngừ đại dương, đủ độ tuổi, theo quy trình nghiêm ngặt mới đạt được “tỷ lệ vàng” DHA/EPA, điều đó tạo ra sự chênh lệch rất lớn về giá thành của các loại Omega-3 trên thị trường.
Bạn cũng nên lưu ý lựa chọn các hãng có chất lượng dầu cá đạt tiêu chuẩn GMP, GOED đảm bảo không có dư lượng thủy ngân, kim loại nặng.
Một lưu ý quan trọng khi chọn bổ sung DHA là xem xét dạng Omega-3 (Triglyceride hay Ethyl Ester). Triglyceride là dạng tự nhiên, cao cấp, có lợi ích cho sức khỏe, hấp thu tốt hơn so với dạng Ethyl Ester (là dạng không tồn tại trong tự nhiên mà đã bị biến đổi cấu trúc hóa học trong quá trình chiết xuất). Nếu nhà sản xuất sử dụng dạng Triglyceride thì sẽ được ghi rõ trên bao bì để giúp người dùng không bị nhầm lẫn.
Theo Procarevn
Tỷ lệ DHA/EPA xấp xỉ 4/1 trong thuốc bổ Procare
Tuân thủ quy định nghiêm ngặt của Cục quản lý dược Australia và tổ chức ISSFAL, các sản phẩm PM Procare và PM Procare Diamond đều sử dụng nguồn dầu cá ở dạng Triglycerid, tỷ lệ DHA/EPA ~ 4/1, đạt tiêu chuẩn về giới hạn kim loại nặng, đáp ứng nhu cầu bổ sung DHA và EPA hàng ngày cho phụ nữ mang thai và cho con bú.
6 thoughts on “DHA – Acid béo thiết yếu mẹ bầu không nên bỏ qua”
Tư vấn giúp em, e mới mang thai tuần thứ 4, e không ăn uống được nhiều và có uống bổ sung viên sắt procare diamond, vậy cho e hỏi e có cần uống bổ sung thêm canxi, DHA, omega 3 hay không? Nếu có thì e nên uống luôn từ giờ hay bắt đầu giai đoạn nào của thai kỳ và cách uống kết hợp giữa các loại như thế nào cho hiệu quả? Em cảm ơn!
Chào bạn Thoa,
Mỗi viên PM Procare diamond đã cung cấp 261mg Omega 3 (216mg DHA, 45mg EPA) đáp ứng đủ nhu cầu hàng ngày ở phụ nữ mang thai và nhiều dưỡng chất thiết yếu khác để cùng thức ăn hàng ngày đáp ứng đủ nhu cầu tăng lên của cơ thể khi mang thai. Mặc dù cơ thể chúng ta có thể hấp thu tối đa tới 1000mg DHA/ngày tuy nhiên sử dụng liều cao như vậy là không cần thiết. Để bổ sung thêm DHA, bạn nên tăng cường các thực phẩm như: cá hồi, cá ngừ, cá chép, các loại hải sản khác, lòng đỏ trứng,… Với một thai kỳ bình thường bạn chỉ cần bổ sung mỗi ngày 01 viên PM Procare diamond là đủ.
Tuy nhiên, cũng như đa số các thuốc bổ tổng hợp, để các thành phần của thuốc được hấp thu tốt nhất thì hàm lượng canxi trong thuốc PM Procare diamond không cao (chỉ 59mg canxi nguyên tố/1 viên). Khi chế độ ăn không đáp ứng đủ nhu cầu thì bạn cần bổ sung thêm canxi từ thuốc riêng lẻ bên ngoài.
– Những tháng đầu thai kỳ, nhu cầu canxi mẹ cần cung cấp khoảng 800-1000mg canxi nguyên tố/ngày. Như vậy, nếu có chế độ ăn tốt, có thể bạn chưa cần bổ sung thêm canxi từ thuốc. Ngược lại, nếu chế độ ăn chưa tăng cường các thực phẩm giàu canxi thì bạn có thể bổ sung khoảng 200-300mg canxi nguyên tố từ thuốc mỗi ngày.
– 3 tháng giữa thai kỳ nhu cầu canxi mẹ cần cung cấp là 1000-1200mg canxi nguyên tố/ngày. Thông thường thời gian này mẹ bầu cần cung cấp từ 250 – 500mg canxi nguyên tố từ thuốc.
– Tương tự như vậy, nhu cầu canxi 3 tháng cuối khoảng 1200-1500mg canxi nguyên tố/ngày. Tùy thuộc chế độ ăn, lúc này mẹ bầu cần cung cấp khoảng 500-1000mg canxi nguyên tố/ngày từ sản phẩm bổ sung canxi mới đáp ứng đủ.
Bạn có thể tham khảo thêm bài viết sau đây để tìm hiểu kỹ hơn: Những lưu ý quan trọng khi bổ sung canxi cho bà bầu
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!
Cho em hỏi em bị thiếu máu đang ở thai kì thứ 3 vậy Bây giờ em chỉ uống procare diamond là đủ chất hay bổ sung thêm sắt bên ngoài ko ạ?
Chào bạn Kiều,
Thiếu máu do nhiều nguyên nhân, có thể là thiếu máu do thiếu sắt, thiếu máu do thiếu acid folic, thiếu Viamin B12, thiếu Protein; thiếu máu do mất máu, do bất thường cơ quan tạo máu… Tùy thuốc vào nguyên nhân thiếu máu là gì mà sẽ có biện pháp điều trị phù hợp.
Không rõ kết quả thăm khám và xét nghiệm máu cụ thể của bạn thế nào? Có phải bạn bị thiếu máu thiếu sắt hay không? Nếu thực sự có thiếu máu thiếu sắt và cần dùng thuốc điều trị thì ngoài uống Procare diamond mỗi ngày bạn vẫn nên bổ sung thêm sắt theo đúng chỉ định của bác sĩ thăm khám trực tiếp (nếu có). Nếu tình trạng thiếu máu nhẹ, bạn có thể cải thiện tình hình bằng cách nâng cao dưỡng chất trong chế độ ăn của mình. Tăng cường thịt, cá, trứng, sữa, ăn nhiều rau xanh và hoa quả, uống nhiều nước, chia thức ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để cơ thể dễ hấp thu…
Chúc bạn một thai kỳ manh khỏe!
Cho em hỏi: Vợ e đang uống dánh cho bà bầu Elevit của pháp, trong hàm lượng evelit không có DHA, dậy cho e hỏi giờ vợ e có thể uống Procare DIAMON cùng với evelit dể bổ sung DHA đuợc không? nếu được có dư chất canxi, Fe, B9 không?
Chào bạn Thành,
Procare và Elevit là hai sản phẩm bổ sung dinh dưỡng tổng hợp cho bà bầu. Để tránh gặp phải tác dụng không mong muốn do dư thừa thì bạn chỉ nên lựa chọn dùng một trong hai sản phẩm mà thôi. Có một số khác biệt giữa hai sản phẩm bạn có thể tham khảo:
– Procare có chứa DHA/EPA giúp tăng khả năng thụ thai, giúp phát triển não bộ, thị giác, hệ miễn dịch của trẻ; phòng ngừa các biến chứng trong thai kỳ: cao huyết áp, đái tháo đường, tiền sản giật, sinh non, sinh con nhẹ cân… Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng thành phần dầu cá tự nhiên dạng Triglycerid dễ hấp thu, không gây mùi vị khó chịu đồng thời tỷ lệ DHA/EPA ~4/1 là tỷ lệ vàng giúp DHA vận chuyển tối ưu qua nhau thai và phát huy tác dụng tốt nhất. Elevit không có dưỡng chất quan trọng này.
– Nhu cầu axit folic ở phụ nữ có thai theo khuyến cáo là 400-600mcg/ngày (bao gồm từ thức ăn và từ thuốc bổ sung).Acid folic có nhiều trong gan động vật, ngũ cốc, các loại rau lá xanh, sữa,… Như vậy, phụ nữ có thai bình thường cần bổ sung khoảng 400-500mcg acid folic từ thuốc mỗi ngày là đủ. Hàm lượng Acid trong Elevit lên tới 800mcg vượt quá nhu cầu theo khuyến cáo. Nếu bổ sung hàm lượng này hàng ngày cộng với lượng acid folic thu được từ thức ăn, khả năng dư thừa là rất cao, độ an toàn khi dùng thuốc với thời gian dài không được đảm bảo.
– Tương tự như vậy với Sắt, theo bảng nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người Việt Nam thì phụ nữ có thai cần bổ sung 27-40mg sắt nguyên tố mỗi ngày tùy thuộc vào hàm lượng sắt trong cơ thể và lượng sắt thu được từ thức ăn hàng ngày. Trung bình, phụ nữ có thai kỳ bình thường cần bổ sung khoảng 27-30mg sắt nguyên tố mỗi ngày (bao gồm tử thức ăn và từ thuốc bổ sung) là đủ. Elevit cũng cung cấp tới 60mg sắt nguyên tố, vượt quá nhu cầu theo khuyến cáo. Việc bổ sung liều cao như vậy là không cần thiết mà còn có thể gây ra các tác dụng phụ do dư thừa: táo bón, phân đen, cản trở tạo máu bình thường của thai nhi,…
– Elevit cung cấp 4000IU Vitamin A ở dạng hoạt động. Trong khi đó nhu cầu thông thường của phụ nữ mang thai chỉ khoảng 2500IU Vitamin A/ngày. Vitamin A là dạng tan trong dầu, khi dư thừa sẽ không dễ dàng đào thải ra khỏi cơ thể mà sẽ tích lũy lại. Hơn nữa thực phẩm hàng ngày đã cung cấp 1 lượng Vitamin A đáng kể. Chình vì vậy, bổ sung Vitamin A ở liều lượng cao như vậy không được khuyến khích. Dư thừa Vitamin A đã được ghi nhận là có thể gây ra các tác dụng xấu tới thai kỳ. Để an toàn, không lo dư thừa thì nên lựa chọn bổ sung Vitamin A dưới dạng tiền chất Betacaroten như trong viên Procare.
– Ngoài ra Elevit là dạng viên nén, với đặc điểm bào chế là các dược chất rắn và tá dược được nén lại thành viên. Vì bị nén lại rất chặt nên khi uống cần thời gian để viên rã ra và giải phóng dược chất. Trong khi đó viên nang mềm như Procare, các dược chất được phân tán trong dung môi dưới dạng lỏng, thời gian và khả năng hấp thu của thuốc tốt hơn, đặc biệt đối với các dược chất tan trong dầu như DHA, EPA, Betacaroten, Vitamin A, D, E. Điều này khiến cho tốc độ, mức độ hấp thu – phân bố các dưỡng chất tới đích của viên nang mềm như PM Procare/PM Procare diamond ưu việt hơn dạng viên nén như Elevit rất nhiều. Không những thế, thuốc được bào chế dạng viên nang mềm sẽ che lấp mùi vị của thuốc tốt hơn, dễ dàng trong quá trình sử dụng.
Để cung cấp đầy đủ các dưỡng chất với liều lượng phù hợp, đáp ứng vừa đủ nhu cầu đối với phụ nữ mang thai Việt Nam thì PM Procare diamond sẽ là lựa chọn tốt. Cùng với chế độ ăn, lúc này bạn chỉ cần cho vợ uống mỗi ngày 01 viên PM Procare diamond là đủ.
Chúc bạn và gia đình mạnh khỏe!