Một người mẹ thông thường sẽ sản xuất đủ lượng sữa mẹ ngay sau khi sinh trong vòng 12 giờ. Nếu sữa về ít hoặc không có sữa thì đây gọi là tình trạng mất sữa sau sinh và cần được điều trị. Tình trạng này cũng bao gồm biểu hiện mất sữa hoặc ít sữa trong những tháng nuôi con bằng sữa mẹ. Trong dân gian có rất nhiều bài thuốc hay trị chứng mất sữa sau khi sinh. Dưới đây là một vài bài thuốc hay, hiệu quả trị chứng mất sữa sau sinh ở sản phụ.
Nguyên nhân và cách khắc phục tình trạng mất sữa sau sinh
1. Mất sữa do tắc tia sữa
Mẹ bị tắc tia sữa thông thường do sữa xuống nhiều bé bú không hết, hoặc do miệng bé yếu nên hút bú không đủ mạnh để sữa ra, hoặc đường dẫn sữa hoạt động kém,…
Bầu sữa căng tức khó chịu ở vú, đau ít. Tia sữa thuộc tuyến vú bị tắc, sữa không ra được hoặc ra ít. Sờ nắn bầu vú ( rõ nhất là sau khi em bé bú) thấy tuyến sữa bị tắc ứ sữa nên sưng to, căng, chắc, trong khi các tuyến sữa khác không tắc, đã mềm. Ấn vào nơi đó thấy đau tăng lên.
Khi mẹ bị mất sữa do tắc tia sữa là dấu hiệu cho thấy tình trạng bệnh có thể phát triển nặng trở thành viêm tuyến vú nếu không được chữa trị kịp thời.
Nguyên tắc điều trị
Khôi phục lại sự lưu thông sữa trong các tuyến vú.
- Massage tại nhà
- Siêng cho bé bú, khi bé bú, mẹ dùng tay miết, vuốt nơi đau tắc cho sữa xuống.
- Đè ép nhẹ nhàng trong mức đau có thể chịu, day từ từ theo vòng tròn, tăng dần, khoảng 20 – 30 lần, rồi lại làm ngược lại. Thực hiện như trên nhiều lần.
- Nếu sữa vẫn không xuống do miệng bé bú yếu, mẹ dùng dụng cụ hút sữa.
- Nếu thông được rồi, nhưng 4-5 tiếng sau vẫn tắc lại.
Cách dùng hành tím áp vào thuỳ tuyến vú bị tắc :
- Hành tím 300g còn cả vỏ và rễ rửa thật sạch.
- Rửa lại bằng nước sôi để nguội, xắt nhỏ, băm nhuyễn với 1/2 thìa cà phê muối và cất tủ lạnh dùng dần.
- Mỗi lần lấy ra nặn thành bánh dẹt, to vừa bằng khối sưng viêm.
- Đắp vào và phủ bao nylon trắng mềm mỏng lên. Băng lại.
- Nhớ khi cho bé bú, mẹ phải rửa sạch tay và dùng áo hay khăn che kỹ bên ngực có đắp hành, vì mùi hành rất khó chịu với bé.
- Tốt hơn nếu dùng 1 ve tro lửa để lên hành, cho mồ hôi thoát ra để tiêu độc.
- Nếu thấy da hơi rát đỏ, thì ngưng đắp. Nếu không da nơi bầu tuyến vú sẽ bị rộp lên.
Hành tím giúp trị tắc tia sữa
Dược liệu chữa tắc tia sữa
Bồ công anh tươi: chọn cả cây có ngọn, rễ, lá. Mỗi ngày dùng 100g, đổ vào 1 lít nước nấu sôi, đun nhỏ lửa sắc còn 700 ml, chia làm 3 lần uống trong ngày. Bã đắp nơi đau liên tục cả ngày đêm. Nên đắp bã ấm bằng cách sấy hoặc hâm ở mức 40 độ khi bã bị nguội.
Bồ công anh khô: chọn cây thơm mùi thuốc, không có mùi mốc, sắc xanh lục, nếu chuyển qua đen là thuốc đã để lâu – chất lượng giảm. Dùng liều 40- 60 g toàn cây khô. Cách sắc uống và đắp như trên.
2. Mất sữa do khí huyết sư huy
Tình trạng mất máu quá nhiều trong quá trình sinh nở, tình trạng đau đẻ kéo dài, thể chất yếu, bà bầu quá trẻ (dưới 20 tuổi) hoặc lớn tuổi (hơn 40 tuổi),… ảnh hưởng nghiêm trọng tới các kinh mạch, làm cho nguồn tân dịch bổ sung để sinh sữa thiếu hụt, không sản sinh đủ sữa để nuôi con.
Khi tình trạng máu suy và khí lực suy xảy ra, ngực của mẹ rất mềm và nhão, day bóp không ra sữa hoặc ra rất ít không thành tia, không có cảm giác cắn nhức, tức sữa sau 3-4 giờ chưa cho con bú, không có cảm giác căng phồng ở ngực, sữa rất ít và loãng như nước.
Những bà mẹ này có thể có một lượng lớn sản dịch sau sinh. Da mặt vàng tái, da khô, kém ăn, mệt mỏi. Lưỡi nhạt, mạch hay thay đổi và chậm, như mũi dao nhọn, nhỏ cạo lên mặt ống tre.
Nguyên tắc điều trị
Bồi bổ khí lực và máu.
Dược liệu
Nhân sâm (bồi bổ khí lực để tạo ra sữa) + Hoàng kỳ + Đương qui (nuôi dưỡng máu, tạo nên chất lỏng) + Mạch môn đông + Mộc thông (loại bỏ sự cản trở từ các kinh mạch kết nối đến ngực) + Cát cánh (hoạt động như một sứ giả đem trực tiếp các dược thảo tới phần trên của cơ thể như ngực, phổi,…)
Ăn thêm 2 chân giò heo để giúp mẹ tạo sữa nhiều hơn.
3. Mất sữa do sự trì trệ của khí lực gan
Cảm xúc căng thẳng, mệt mỏi, lo lắng có thể làm giảm lượng sữa của mẹ do gây cứng ngực, tắc nghẽn, đau, viêm …Kinh mạch gan đi ngang ngực bị trì trệ.
Nguyên tắc điều trị
Khôi phục lại sự lưu thông của khí lực trong kinh mạch gan để thúc đẩy sự tiết sữa.
Dược liệu
Đương qui, bạch thược và xuyên khung (nuôi dưỡng và tiếp thêm sinh lực cho máu) + Sinh địa hoàng và Thiên hoa phấn (mát máu, nuôi dưỡng âm khí) + Thanh bì và Sài hồ (di chuyển khí lực gan, loại bỏ trình trạng trì trệ) + Cát cánh (hoạt động như một sứ giả đem trực tiếp các dược thảo tới phần trên của cơ thể như ngực, phổi,..) + Thông thảo (loại bỏ sự cản trở từ các kinh mạch kết nối đến ngực) + Lậu lô (làm tiêu đi độc tố nóng và thúc đẩy cho ra sữa) + Vương bất lưu hành (tiếp thêm năng lực máu, thúc đẩy cho ra sữa)+ Cam thảo (điều hòa).
4. Bầu sữa không phát triển
Mẹ trong quá trình mang thai nhưng bầu sữa không to thêm hoặc không thấy biểu hiện căng hoặc cắn nhức đầu vú, hoặc không thấy sữa non ra báo hiệu sắp sinh…
Dược liệu
Ðương quy thân + thược dược + xuyên khung + thục địa + nhân sâm + bạch phục linh + bạch truật + cam thảo + hoàng kỳ + nhục quế + bạch chỉ + đào nhân + xuyên sơn giáp.
Dinh dưỡng khi bị mất sữa
Mẹ cần ăn đa dạng thực phẩm lợi sữa để có đủ năng lượng và chất dinh dưỡng. Khẩu phần ăn cần đủ bốn nhóm thực phẩm: chất đạm (thịt, cá, trứng, sữa, đậu đỗ…, chất béo (dầu, mỡ, bơ), chất đường bột (gạo, mì, khoai…), vitamin và khoáng chất (rau xanh và hoa quả tươi).
Mỗi ngày mẹ cũng nên uống từ 2,5 đến 3 lít nước bao gồm sữa, nước quả, nước canh, nước lọc…
Cần ăn kiêng những chất ảnh hưởng đến chất lượng và số lượng sữa như: rượu, cà phê, thuốc lá… Không nên uống các loại thuốc tân dược khi không có chỉ định của bác sĩ.
Theo Ngọc Tuyết
4 thoughts on “Các bài thuốc trị mất sữa sau sinh”
Chào bác sĩ, cháu sinh bé thứ 2 được gần 4 tháng. Sinh được 5 ngày cháu mới bắt đầu có sữa. Nhưng cháu cứ nhiều sữa được khoảng 3 đến 4 ngày thì lại mất sữa vài ngày. Dù cháu đã tránh xa các thực phẩm gây mất sữa và sinh hoạt hợp lí. Liệu cháu có bị các bệnh về tuyến sữa không ạ. Mong bs giải đáp giúp cháu
Chào bạn Phượng,
Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng ít sữa, mất sữa ở mẹ sau sinh. Nhưng nguyên nhân hay gặp nhất là do chế độ dinh dưỡng của mẹ chưa được tốt, cách cho con bú chưa đúng, thời gian nghỉ ngơi chưa đủ; tâm lý lo lắng, căng thẳng, stress… Bạn đã có sữa nhiều rồi thì nguyên nhân mất sữa không phải do bệnh về tuyến sữa mà cần lưu ý hơn tới chế độ ăn uống, sinh hoạt hàng ngày của mình. Ăn đa dạng và đầy đủ các nguồn thực phẩm, không nên quá kiêng khem; giữ tinh thần vui tươi, thoải mái; cho con bú thường xuyên theo nhu cầu, lưu ý tư thế cho bú đúng cách sẽ kích thích sữa mẹ về nhiều. Ngoài tăng cường chất lượng bữa ăn, bạn có thể bổ sung thêm thuốc bổ tổng hợp PM Procare diamond và viên bổ sung canxi như Magcaldi mỗi ngày để cơ thể mạnh khỏe, mau phục hồi và tăng cường chất lượng sữa cho con bú.
Bạn có thể tham khảo thêm bài viết: Nuôi con bằng sữa mẹ – những điều tuyệt đối không thể bỏ qua để tìm hiểu rõ hơn
Chúc bạn và bé mạnh khỏe!
Chào bác sĩ!
E sinh mổ ở tuần 32. Con e sinh non nên p gởi nhi 3 tuần nên e k cho con bú liền đc.
Nay e sinh đc 2 tuần 3 ngày. E về nhà 10 ngày sau mới xuống sữa. Làm đủ mọi cách nhân gian. Mua máy hút sữa cố gắng hút mặc dù ko có giọt sữa nào. Đầu ti của e bị hụt vào nên mỗi lần hút đều bị đau đầu ti. Gần đây e hút bằng máy thì ra ít nước trong màu vàng như nước trà vậy. đầu ti thì bị nứt đỏ đau rát và ngứa. Cho e hỏi có phải e bị mất sữa rồi ko ạ. Có cách nào khắc phục ko ạ
Chào bạn Huỳnh Anh,
Sinh mổ sớm đồng thời không thể cho con bú ngay được là nguyên nhân cơ bản dẫn tới hiện tượng bạn chưa thể ra sữa. Cố gắng hút sữa tới nứt đầu ti càng khiến sữa khó về hơn. Bạn nên kiên trì cho bé mút ti, kèm với ăn uống bổ sung dưỡng chất đầy đủ, uống nhiều nước, không nôn nóng, căng thẳng quá, giành thời gian nghỉ ngơi, gần gũi con nhiều hơn… dần dần sữa sẽ về. Bạn có thể tham khảo một số cách sau để gọi sữa về cho con:
– Thực hiện chế độ ăn uống đầy đủ, đặc biệt cần uống đủ nước vì nếu cơ thể uống không đủ nước thì lượng sữa cũng sẽ ít.
– Ăn đầy đủ chất dinh dưỡng và cân bằng, không phải chỉ tập trung ăn 1 số chất. Ví dụ như 1 số người suốt ngày chỉ ăn móng heo và đu đủ là chưa tốt. Ngoài chế độ ăn, bạn có thể bổ sung thêm viên bổ tổng hợp như PM Procare diamond mỗi ngày để cung cấp đầy đủ các dưỡng chất cho cơ thể.
– Ngủ đủ giấc vì Prolactin tiết ra để kích thích sự tạo sữa chỉ được tiết ra nhiều trong lúc Ngủ nếu như mất Ngủ sẽ làm cho mất sữa
– Giữ tinh thần thoải mái, vui tươi, tránh lo nghĩ căng thẳng. Tăng cường gần gũi con nhiều hơn cũng làm Tăng lượng sữa.
Chúc bạn và bé mạnh khỏe!