Axit folic và sắt thường được nhắc đến như những dưỡng chất cần thiết cho phụ nữ có thai. Nhưng hiểu rõ về axit folic, sắt vẫn là một nhu cầu rất lớn của nhiều chị em trước khi bước vào cột mốc quan trọng trong đời: làm mẹ.
[toc]
Folate là gì? Folate và Axit folic (Acid folid) có khác nhau?
Folate và acid folid đều là các loại Acid amin, rất quan trọng cho cơ thể. Nói Folate nghĩa là muốn đề cập đến Folate ở dạng tự nhiên, có trong thiên nhiên như trong rau quả, thực vật…còn Acid folid thì ở dạng tổng hợp, tức phải nhờ các phương tiện kỹ thuật để bào chế, tổng hợp. Folate ở dạng tự nhiên dễ bị phân hủy khi chế biến, nấu nướng.
Axit folic có phải là sắt không ?
Nhiều bà bầu lầm tưởng axit folic là sắt vì sản phẩm bổ sung sắt cho bà bầu thường kèm theo axit folic. Việc uống chung trong một viên thuốc làm bà bầu cứ ngỡ axit folic chỉ là tên gọi khác của sắt. Thực ra, đây là hai hợp chất hoàn toàn khác nhau, có những công dụng khác nhau và đều giữ vai trò tối quan trọng cho bà mẹ đang mang thai. Mẹ bầu cần trang bị kiến thức đầy đủ, rõ ràng về axit folic và sắt, tránh tình trạng lẫn lộn, dẫn đến việc bổ sung thừa hay thiếu, ảnh hưởng đến sức khỏe thai kì lẫn thai nhi.
Acid folic hay còn gọi là vitamin B9 là vitamin đặc biệt cần thiết cho tất cả các phụ nữ chuẩn bị mang thai và trong quá trình khi mang thai. Tại sao uống bổ sung axit folic khi mang thai là một việc làm ưu tiên hàng đầu? Bởi vì đây là thời điểm cơ thể của phụ nữ mang thai đang thay đổi nhanh chóng. Tử cung được mở rộng và em bé đang phát triển với một tốc độ nhanh. Tuy nhiên, nếu bạn chỉ bổ sung acid folic bằng thực phẩm thì sẽ không đủ đáp ứng nhu cầu của cơ thể phụ nữ có thai, chính vì vậy giai đoạn này các bác sĩ luôn khuyến cáo bà bầu uống bổ sung acid folic cho cơ thể ngay sau khi xác nhận việc mang thai.
Bổ sung đầy đủ acid folic sẽ giúp ngăn chăn các nguy cơ dị tật bẩm sinh, khuyết tật về ống thần kinh, nứt đốt sống (là tình trạng lớp bao mọc xung quanh tủy sống của thai nhi không đóng đúng cách. Nó để lại một khoảng trống ở giữa, khiến cho bào thai dễ bị một tổn thương thần kinh nghiêm trọng. Nó cũng thể dẫn đến tê liệt trong một số trường hợp.) và thiếu máu não, đây là những khuyết tật làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển toàn diện của bào thai.
Ngoài ra, giai đoạn đầu của thai kỳ nếu bà bầu thiếu acid folic thì bào thai còn có nguy cơ thiếu một phần não khi một phần lớn của bộ não, hộp sọ và da đầu bị thiếu.Acid folic còn giúp cho việc tạọ hồng cầu bình thường và ngăn ngừa một số loại bệnh thiếu máu.
Axit folic rất quan trọng đối với sức khỏe của người mẹ, giúp giảm nguy cơ sinh non, và thiếu máu. Sự hình thành của các tế bào hồng cầu cũng phụ thuộc vào mức độ lành mạnh của axit folic trong máu người mẹ.
Việc thiếu axit folic làm chậm quá trình tổng hợp ADN và phân chia tế bào, ảnh hưởng đến các khu vực có sự tái tạo tế bào nhanh như ở tủy xương. Sự thiếu hụt axit folic làm chậm sự tổng hợp ADN, trong khi đó là không ảnh hưởng đến quá trình tổng hợp ARN và protein, khiến tạo ra nhiều các tế bào hồng cầu lớn trong máu, gọi là nguyên hồng cầu to, gây ra sự thiếu hồng cầu bình thường và chứng bệnh thiếu máu nguyên hồng cầu to.
Ngược lại, nếu bổ sung quá dư thừa axit folic, có thể làm tăng nguy cơ tự kỉ ở trẻ sau này.
Sắt là nguyên tố cần thiết để tạo nên Hemoglobin – thành phần quan trọng trong hồng cầu – có vai trò vận chuyển Oxy từ phổi về các cơ quan và vận chuyển CO2 từ các cơ quan về phổi để thải ra ngoài. Trong thời kỳ mang thai, thể tích máu của người mẹ tăng 50% so với bình thường do đó yêu cầu nguồn bổ sung nguyên liệu tạo máu như sắt cũng tăng lên tương ứng.
Nếu mẹ thiếu sắt ở giai đoạn đầu mang thai từ tháng 1-3 dễ gây ra sảy thai hoặc thai bị chết lưu. Nếu Mẹ thiếu sắt ở những giai đoạn sau, có thể dẫn tới hiện tượng đẻ non, bào thai bị suy dinh dưỡng, chậm phát triển nhận thức, giảm phát triển trí tuệ ở con sau này. Thiếu sắt khi mang thai còn khiến mẹ có nguy cơ bị băng huyết khi sinh, gây nguy hiểm đến tính mạng, có thể dẫn tới tử vong cả mẹ và con.
Ngoài ra, Sắt tham gia vào cấu tạo của nhiều enzyme, giúp duy trì hệ thống miễn dịch khỏe mạnh, bảo vệ cơ thể tránh bị nhiễm khuẩn..
Tuy nhiên, nếu bổ sung thừa sắt, nồng độ sắt tự do trong máu tăng sẽ làm tăng nồng độ huyết sắc tố trong máu người mẹ, làm cản trở quá trình cung cấp máu từ mẹ sang con, dẫn đến tình trạng bị sinh non, thiếu cân và tăng nguy cơ tử vong cho sản phụ.
Sắt dư thừa được tích lũy trong gan và lá lách, nếu tích lũy kéo dài có thể dẫn tới suy gan, suy lách và hàng loạt các biến chứng khác.
Acid folic được bổ sung kết hợp với sắt để cải thiện sự tổng hợp hemoglobin và phòng ngừa thiếu sắt. Đặc biệt ở phụ nữ mang thai, thiếu máu thường đi kèm với thiếu axit folic. Axit folic giúp bổ sung và hấp thụ sắt tốt hơn.
Các loại thuốc bổ tổng hợp cho bà bầu thường chứa nhiều vitamin quan trọng, trong đó không thể thiếu là sắt và axit folic. Vì trong viên uống có thêm nhiều loại vitamin và khoáng chất nên bà bầu có thể uống vào thời điểm sau bữa ăn sáng là tốt nhất, vì không gây ảnh hưởng tới giấc ngủ như việc uống vào buổi tối, hoặc uống giữa hai bữa ăn. Tránh uống thuốc với nước trà, cà phê, rượu vì sẽ làm giảm hấp thu sắt.
Axit folic loại nào tốt ?
Axit folic dạng tự nhiên
Có nhiều trong rau lá xanh như: súp lơ xanh, cải làn; trong các loại hạt như: đỗ tương, đỗ đỏ, đỗ đen và các loại hoa quả và nước hoa quả thuộc họ cam quýt. Đặc biệt, acid folic có nhiều trong gan gia súc và gia cầm… Tuy nhiên acid folic dạng tự nhiên rất dễ bị phân hủy bởi nhiệt độ cao nhất là trong quá trình chế biến. Vì vậy để giữ được lượng axit folic tự nhiên trong thực phẩm thì khi chế biến, mẹ bầu không nên ngâm, rửa quá lâu và không nên nấu quá lâu để tránh thất thoát thành phần acid folic.
Xem thêm: Thực phẩm siêu giàu axit folic cho bà bầu
Axit folic trong viên thuốc bổ tổng hợp cho bà bầu
Nếu đang có ý định mang thai, bạn nên bổ sung axit folic bằng dạng thuốc uống với liều 400mcg acid folic/ngày trước khi mang thai ít nhất là 1 – 3 tháng.
Xem thêm: Cần bổ sung bao nhiêu acid folic khi chuẩn bị có thai ?
Nếu đã phát hiện có thai, bạn nên uống acid folic kèm với sắt từ khi phát hiện có thai đến sau khi sinh một tháng. Nên lựa chọn viên uống bổ sung acid folic: 400mcg – 500mcg cho hầu hết các trường hợp. Việc bổ sung quá liều cần thiết trong một thời gian dài sẽ dẫn tới bị dư thừa nồng độ folate trong máu, tăng nguy cơ tự kỉ ở trẻ sau này.
Những lưu ý khi bổ sung axit folic cho bà bầu cần biết
– Lưu ý hàm lượng acid folic có trong các sản phẩm bổ sung để đảm bảo liều lượng tổng trong khoảng 400-600mcg acid folic/ngày. Chỉ bổ sung liều cao hơn khuyến cáo khi có chỉ định của bác sĩ thăm khám trực tiếp trong các trường hợp đặc biệt và cần có sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ khi sử dụng
– Vitamin C sẽ làm tăng hấp thu sắt, bảo vệ folate không bị phá hủy bởi quá trình Oxy hóa. Do đó, có thể uống viên sắt – axit folic chung với nước cam hoặc nước trái cây.
– Tránh uống acid folic với nước trà, cà phê, rượu vì sẽ làm giảm khả năng hấp thu.
– Uống axit folic có thể gây táo bón, vì vậy cần uống nhiều nước và ăn nhiều chất xơ.
– Axit folic khó tan trong nước và sẽ được hấp thu tốt nhất nếu được bào chế trong viên nang mềm với tỉ lệ các chất dinh dưỡng được nghiên cứu cân đối, hợp lý, khoa học nhất.
Theo Procarevn.vn
16 thoughts on “Folate là gì? Axit folic có phải là sắt không? Axit folic loại nào tốt?”
dạ chào Bác sĩ! e đang mang thai tuần thứ 6, đang uống axit folix hữu cơ. Vậy giờ e muốn uống bổ sung viên sắt thì uống như thế nào ạ?
Chào bạn Hồng Cẩm,
Acid folic là một trong nhiều dưỡng chất cần bổ sung đủ hàng ngày trong suốt thai kỳ. Theo khuyến cáo của Viện Dinh dưỡng quốc gia, phụ nữ Mang thai Việt Nam cần bổ sung 400-600mcg acid folic/ngày. Không rõ bạn đang dùng acid folic loại nào? hàm lượng cung cấp được là bao nhiêu?
Sắt có nhiều trong thực phẩm hàng ngày, để bổ sung sắt có hiệu quả, điều đầu tiên bạn cần lưu ý tới là tăng cường chất lượng bữa ăn hàng ngày của mình. Hạn chế các thức ăn làm cản trở hấp thu sắt như trà, cafe. Với một thai kỳ bình thường, nhu cầu sắt mẹ bầu cần cung cấp trung bình khoảng 27-30mg sắt nguyên tố/ngày (bao gồm từ thức ăn và thuốc bổ sung). Nếu chỉ muốn bổ sung thêm sắt, bạn có thể chọn một loại sắt bất kỳ trên thị trường sao cho hàm lượng sắt ở mức vừa đủ theo khuyến nghị mà thôi.
Tuy nhiên, để thai kỳ khỏe mạnh, thai nhi phát triển tối ưu thì mẹ bầu cần lưu ý bổ sung thêm nhiều dưỡng chất khác nữa chứ không phải chỉ có sắt, acid folic. Các dưỡng chất mẹ cần cung cấp có thể kể tới như:
– DHA/EPA cần thiết cho sự phát triển não bộ, thị giác, hệ miễn dịch của trẻ; phòng ngừa các biến chứng trong thai kỳ: sảy thai, sinh non, cao huyết áp, tiền sản giất, đái tháo đường thai kỳ,… Thành phần dầu cá tự nhiên dạng Triglycerid với tỷ lệ DHA/EPA ~ 4/1 là tỷ lệ vận chuyển tối ưu qua nhau thai và phát huy tác dụng tốt nhất.
– Acid folic ngăn ngừa khuyết tật ống thần kinh, cần thiết cho quá trình tạo máu và phân chia tế bào
– Sắt giúp tạo máu, phòng sảy thai, sinh non, suy dinh dưỡng bào thai,…
– Canxi: giúp phát triển hệ xương – răng của trẻ, phòng ngừa chứng loãng xương cho mẹ sau này…
– I-ốt giúp phát triển não bộ, tuyến giáp của trẻ, ngăn ngừa các rối loạn do thiếu I-ốt: chứng đần độn, chậm phát triển,…
– Kẽm: cần thiết cho sự phát triển bình thường của thai và bánh nhau. Thiếu Kẽm ở mẹ là nguyên nhân của suy dinh dưỡng bào thai
– Mg: cần thiết cho quá trình trao đổi chất của calci, photpho, natri, kali, vitamin C, một số vitamin nhóm B; giúp điều hòa trạng thái thần kinh và chức năng vận động của hệ cơ; chuyển hóa đường, chất béo… thành năng lượng
– Các vitamin A,B,C,D,E và khoáng chất khác.
Để cung cấp đầy đủ các dưỡng chất với liều lượng phù hợp, bạn có thể tham khảo bổ sung thuốc bổ tổng hợp PM Procare hoặc PM Procare diamond mỗi ngày. Với một thai kỳ bình thường, ngoài tăng cường chế độ ăn, thời gian này bạn chỉ cần uống mỗi ngày 01 viên PM Procare là đủ, không cần bổ sung thêm gì khác.
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!
Cần tư vấn
Chào bạn Thu Hà,
Vui lòng để ý điện thoại, nhân viên tư vấn sẽ liên lạc với bạn trong thời gian sớm nhất.
Thân ái,
Chào bác sĩ! E có bầu được 13tuan roi! E đã bổ sung acid folic 800mcg 1vien 1ngay, hiện e mua thêm Elevit thuốc bổ tổng hợp cũng có thành phần acid folic 800mcg nữa .vậy e nên dừng 1loai thuốc lại đúng không ạ! Vì uống 1.600 mcg acid folic 1ngay thì quá liều ạ! Xin bác sĩ tư vấn giúp e!
Chào bạn Ngọc Anh,
Theo khuyến cáo của Viện Dinh dưỡng, phụ nữ mang thai Việt Nam chỉ cần bổ sung 400-600mcg acid folic/ngày là đủ (bao gồm từ thức ăn và thuốc bổ sung). Việc bổ sung acid folic liều cao hơn khuyến nghị chỉ nên thực hiện khi có chỉ định của bác sĩ trong các trường hợp đặc biệt mà thôi. Đã có các nghiên cữu chỉ ra rằng, bổ sung acid folic liều cao từ 800mcg/ngày trở lên có thể khiến cơ thể gặp phải các tác dụng không mong muốn như: tiêu chảy, nổi mẩn, rối loạn giấc ngủ, tăng nguy cơ trẻ bị tự kỷ sau này…
Như vậy, để việc bổ sung dưỡng chất đảm bảo an toàn thì bạn chỉ nên chọn sản phẩm cung cấp 400-600mcg acid folic/ngày mà thôi.
Bạn có thể tham khảo bài viết sau để tìm hiểu rõ hơn: Hướng dẫn bổ sung acid folic cho mẹ bầu VN
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!
E chào bác sĩ.
E đang mang thai ở tuần 29
Tuần 24 là e mua sắt nhưng người bán thuốc đấy bảo là nên dùng Folic Acid Dietary Suppelement /800mcg/100 viên ấy ạ.ngày uống 1viên.
E vừa đọc được tv của bs ở trên thì 800mcg /ngày là thừa.vậy giờ e nên dừng uống loại này và mua sắt uống trở lại hay thế nào ạ
Chào bạn Tình,
Sắt hay acid folic đểu là các chất dinh dưỡng quan trọng cần cung cấp đủ cho thai kỳ, tuy nhiên nên chọn loại cung cấp vừa đủ theo nhu cầu mà thôi bởi thừa hay thiếu dưỡng chất đều không tốt cho thai kỳ của bạn. Ngoài ra, bạn cần cung cấp thêm các dưỡng chất khác nữa như: DHA, EPA, I-ốt, canxi, Mg, kẽm, Vitamin A,B,C,D,E…
Để cung cấp đầy đủ các dưỡng chất trên, ngoài tăng cường chất lượng bữa ăn, bạn có thể bổ sung thêm thuốc bổ tổng hợp PM Procare (hoặc PM Procare diamond) và viên bổ sung canxi Magcaldi mỗi ngày cho cơ thể mạnh khỏe, thai nhi phát triển tối ưu cả về thể chất và trí tuệ; phòng ngừa các biến chứng trong thai kỳ: sinh non, sinh con nhẹ cân, cao huyết áp, tiền sản giật, đái tháo đường… Thời gian này, bạn chỉ cần uống mỗi ngày 01 viên PM Procare (hoặc PM Procare diamond) và 02 viên Magcaldi mỗi ngày là đủ.
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!
Dạ e chào bác sỹ ạ e đang mang thai tuần thứ 27 lúc 18 tuần e đi xét nghiêm máu bác sỹ có kê viên uống tổng hợp trong dó có chứa 800 mcg B9 và một viên sắt 400 mcg B 9 trong vòng 4 tuần tổng cộng là 1200 mcg B9 . Và uống tiếp thêm 1600 mcg B 9 nữa trong vòng 6 tuần như vậy có dư thừa B9 ko ạ e đang rất lo lắng bác sỹ tư vấn giúp e với ạ vì e đọc thấy thưa B9 liên quan đến bệnh tự kỷ của trẻ
Chào bạn Thúy,
Theo khuyến cáo của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, phụ nữ mang thai Việt Nam cần bố sung 400-600mcg acid folic/ngày là đủ. Thừa hay thiếu acid folic đều có thể ảnh hưởng xấu tới thai kỳ của bạn. Chỉ bổ sung acid folic liều cao khi có chỉ định đặc biệt của bác sĩ trong các trường hợp như: tiền sử gia đình có người bị dị tật ống thần kinh, đang dùng thuốc chống trầm cảm, đang dùng thuốc điều trị tiểu đường tuýp 2, lọc máu vì bệnh thận…
Đã có nghiên cứu chỉ ra rằng, bổ sung thừa acid folic ở mức liều 800mcg trở lên trong thời gian dài làm tăng nguy cơ ung thư phổi, tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim trên những bệnh nhân có vấn đề về tim, tăng nguy cơ trẻ bị tự kỉ sau này… Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng của mỗi người một khác, để xác định chính xác bạn cần thực hiện thăm khám, theo sát thai kỳ của mình ở các lần thăm khám tiếp theo. Đồng thời lưu ý liều lượng bổ sung acid folic chỉ nên trong khoảng khuyến nghị là 400-600mcg/ngày mà thôi.
Mời bạn tham khảo thêm bài viết: Bổ sung acid folic cho bà bầu như thế nào? để tìm hiểu rõ hơn.
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!