Dư ối và đa ối là tình trạng nước ối tăng lên nhiều hơn so với bình thường và nó có thể là dấu hiệu bệnh lý ở thai nhi hoặc bà mẹ.
Dư ối và đa ối là gì?
Nước ối là dịch thể bao bọc xung quanh thai nhi, có vai trò như một lớp đệm bảo vệ thai khỏi các chấn động và là môi trường trao đổi chất giúp thai nhi phát triển.
Túi ối đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của thai nhi
Trường hợp lượng nước ối nhiều hơn so với bình thường gọi là dư ối và đa ối (dư ối là đa ối thể nhẹ), ít nước ối so với bình thường gọi là thiểu ối. Lượng nước ối có thể được đánh giá bằng biện pháp siêu âm, dựa trên chỉ số nước ối (AFI) chia thành các mức độ như sau:
Bảng 1. Phân loại mức độ theo chỉ số ối AFI
Nguyên nhân gây dư ối và đa ối
Dư ối và đa ối là biểu hiện của một bất thường nào đó của mẹ hoặc thai nhi, không lớn thì nhỏ. Những nguyên nhân nhỏ thường khó xác định và trường hợp này bà mẹ vẫn có thể sinh con bình thường. Chỉ 17% các trường hợp đa ối thể nhẹ được tìm thấy nguyên nhân liên quan đến bệnh lý. Ngược lại, 91% các trường hợp đa ối thể vừa và nặng là do bệnh lý, bao gồm:
Nguyên nhân do thai
- Dị tật thai nhi và các bất thường di truyền (8-45%):
Dị tật làm giảm phản xạ nuốt của thai nhi bao gồm: hẹp thực quản, hẹp tá tràng, rối loạn thần kinh cơ, bất thường hệ thống thần kinh trung ương (thai vô sọ, khuyết tật ống thần kinh).
Bất thường ở thận thai nhi: nang thận, rối loạn chức năng thận, hội chứng Bartter.
Khuyết tật cấu trúc đường tiêu hóa (tắc ống thực quản hoặc ống tiêu hóa).
Bất thường nhiễm sắc thể thai nhi: hội chứng Down (trisomy 21), hội chứng Edward (trisomy 18).
- Đa thai (8-10%): hội chứng truyền máu song thai (tỉ lệ mắc là 15% ở bà mẹ mang song thai) dẫn đến đa ối ở thai nhận máu. Đây là trường hợp tiên lượng xấu, thai thường sinh non và tử vong.
Hội chứng truyền máu song thai thường dẫn đến đa ối ở thai nhận máu
- Thiếu máu thai nhi (1-11%): kháng thể kháng Rh và các bệnh tán huyết thứ phát do kháng thể bất thường có thể gây tình trạng thiếu máu thai nhi trầm trọng hoặc phù thai nhi có liên quan đến tình trạng đa ối.
Nguyên nhân từ phía mẹ
- Đái tháo đường trước hoặc trong thai kì: đây là nguyên nhân thường gặp nhất (5-26%), mặc dù cơ chế vẫn chưa được giải thích rõ ràng. Giả thuyết được các chuyên gia ủng hộ nhiều nhất đó là mức đường huyết cao làm tăng lợi niệu thẩm thấu ở thai nhi dẫn đến đa ối.
- U mạch máu màng đệm có thể gây suy tim thai nhi và dẫn đến tình trạng đa ối.
- Nhiễm khuẩn: các bệnh lý viêm nội mạc tử cung hoặc gây thương tổn bánh rau do nhiễm khuẩn giang mai có thể gây hiện tượng đa ối.
- Nhiễm virus: những loại virus có thể gây đa ối như rubella, cytomegalovirus và parvovirus B19.
Triệu chứng của dư ối và đa ối là gì?
Đa ối làm tử cung to lên nhanh chóng và chèn ép lên các cơ quan nội tạng. Trường hợp đa ối cấp, thường xảy ra ở tuần 16 đến 20, bà mẹ có thể thấy bụng to lên nhanh, đau tức đột ngột, khó thở, không nằm xuống được mà phải ngồi, phù, mạch nhanh, có thể thiểu niệu. Trường hợp đa ối mãn, hoặc thể nhẹ có thể không có triệu chứng gì cả. Thay vào đó, đa ối thường được phát hiện trong đợt kiểm tra trước khi sinh, khi đo chiều cao tử cung – khoảng cách từ xương mu đến đỉnh tử cung, hoặc trong quá trình siêu âm xác định được chỉ số ối.
Bạn nên làm gì?
Trong hầu hết các trường hợp dư ối nhẹ thì không có điều gì đáng lo ngại. Bác sĩ có thể sẽ dặn bạn thăm khám thường xuyên hơn và cho bạn uống một số loại thuốc lợi tiểu. Nếu xác định được nguyên nhân do nhiễm khuẩn, có thể điều trị bằng các kháng sinh an toàn cho thai nhi.
Nếu tình trạng đa ối nặng, nó có thể báo hiệu các vấn đề liên quan đến thai nhi cần phải theo dõi. Ngoài ra, lượng nước ối tăng nhanh có thể làm bạn bị vỡ ối sớm. Trong trường hợp đó bác sĩ có thể tiến hành thủ thuật chọc ối để rút bớt nước ối ra. Bạn nên thăm khám thường xuyên hoặc có thể phải nằm viện để theo dõi tình hình và có những can thiệp ngay khi cần thiết.
Tóm lại: đa ối là một dấu hiệu bất thường có thể liên quan đến dị tật thai nhi và các bệnh lý của sản phụ. Khi được chuẩn đoán đa ối, các bà mẹ không nên quá lo lắng vì lo lắng chỉ làm tình trạng tồi tệ thêm. Hãy làm theo các chỉ dẫn của bác sĩ, và nên nhớ rằng có nhiều trường hợp bị dư ối vẫn sinh con khỏe mạnh bình thường các mẹ nhé.
BS. Lan Hương tổng hợp
Tài liệu tham khảo:
- Nguyễn Viết Tiến – Đa ối – Bài giảng sản phụ khoa tập 2 – ĐH Y Hà Nội – 2006.
- Hill L M, Breckle R, Thomas M L. et al. Polyhydramnios: Ultrasonically detected prevalence and neonatal outcome.Obstet Gynecol. 1987;69:21. [PubMed].
- Hamza A, Herr D, Solomayeer E F et al. Polyhydramnios: Cause, Diagnosis and Therapy. 2013; 73(12): 1241-1246 [PubMed].
- Harding R, Bocking A D, Sigger J N. et al. Composition and volume of fluid swallowed by fetal sheep.Q J Exp Physiol.1984;69:487. [PubMed].
- Idris N, Wong S F, Thomae M. et al. Influence of polyhydramnios on perinatal outcome in pregestational diabetic pregnancies. Ultrasound Obstet Gynecol. 2010;36:338. [PubMed]
84 thoughts on “Dư ối và đa ối có nguy hiểm không?”
Thưa bsi, e mang thai 22w, dư ối AFI 19.3 ! Bsi cho e hỏi như vậy e đang ở mức độ nào? Có nguy hiểm không ạ?? Có cần nhập viện để theo dõi và điều trị k ạ? Hiện siêu âm tuần 22 thì kết quả nình thường, chỉ kết luận là dư ối và k dùng thuốc gì thêm! E cảm ơn bsi
Chào bạn Lệ,
Đa phần các trường hợp được chẩn đoán Dư ối chỉ cần theo dõi và thăm khám theo đúng lịch hẹn của bác sĩ. Mức độ nguy hiểm của dư ối phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra dư ối là gì.
Dư ối có thể do nhiều nguyên nhân nhưng cũng có nhiều trường hợp không xác đinh được nguyên nhân rõ ràng. Bạn nên đi khám bác sĩ để tìm nguyên nhân, từ đó bác sĩ sẽ có hướng điều trị thích hợp. Nếu không tìm thấy nguyên nhân thì bạn cũng không nên lo lắng vì đây chưa phải là tình trạng bệnh lý. Dư ối có thể tiến triển thành đa ối nhưng cũng có thể trở vệ bình thường. Dư ối có thể gây ra các nguy cơ khi sinh như: rối loạn cơn gò tử cung, rau bong non, đờ tử cung,… Để giảm bớt bạn nên nghỉ ngơi nhiều hơn, tránh thực phẩm nhiều chất béo, hạn chế ăn đường, chia thức ăn thành những bữa nhỏ,… và quan trọng là cần theo sát thai kỳ theo chỉ định của bác sĩ bạn nhé!
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe
Thai của em 30 tuần đi khám bác sĩ bảo bị dư ối, góc ối sâu nhất là 77 mm trước mắt có nguy hiểm gì đến thai nhi không ạ
Chào bạn Hồng Vân,
Mức độ nguy hiểm của dư ối phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này. Để xác định rõ nguyên nhân, bạn cần tới bác sĩ để được thăm khám cụ thể.
Dư ối có thể do nhiều nguyên nhân nhưng cũng có nhiều trường hợp không xác đinh được nguyên nhân rõ ràng. Nếu không tìm thấy nguyên nhân thì bạn cũng không nên lo lắng vì đây chưa phải là tình trạng bệnh lý. Dư ối có thể tiến triển thành đa ối nhưng cũng có thể trở vệ bình thường. Dư ối có thể gây ra các nguy cơ khi sinh như: rối loạn cơn gò tử cung, rau bong non, đờ tử cung,… Để giảm bớt bạn nên nghỉ ngơi nhiều hơn, tránh thực phẩm nhiều chất béo, hạn chế ăn đường, chia thức ăn thành những bữa nhỏ,… và quan trọng là cần theo sát thai kỳ theo chỉ định của bác sĩ bạn nhé!
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!
Cho mih hỏi thai 39 tuần dư ối có ảnh hưởng gì ko ạ
Chào bạn Thắm,
Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn tới hiện tượng dư ối. Để xác định mức độ ảnh hưởng cần xác đinh được nguyên nhân dẫn tới trình trạng này. Bạn nên đi khám bác sĩ để tìm nguyên nhân, từ đó bác sĩ sẽ có lời khuyên và hướng điều trị thích hợp (nếu cần).
Nếu không tìm thấy nguyên nhân thì bạn cũng không nên lo lắng vì đây chưa phải là tình trạng bệnh lý. Dư ối có thể tiến triển thành đa ối nhưng cũng có thể trở vệ bình thường. Dư ối có thể gây ra các nguy cơ khi sinh như: rối loạn cơn gò tử cung, rau bong non, đờ tử cung,…
Để giảm bớt bạn nên nghỉ ngơi nhiều hơn, tránh thực phẩm nhiều chất béo, hạn chế ăn đường, chia thức ăn thành những bữa nhỏ,… và quan trọng là cần theo sát thai kỳ theo đúng chỉ định của bác sĩ bạn nhé!
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe, mẹ tròn con vuông!
Thai 35w4d dư ối. Chỉ số AFI: 190 mm. Bác sỷ cho e hỏi chỉ số như vậy có nguy hiểm k ạ? Có biện pháp gì để phòng ngừa không ạ?
Chào bạn Thảo,
Với chỉ số như vậy thì bạn đang gặp tình trạng dư ối. Dư ối có thể do nhiều nguyên nhân nhưng cũng có nhiều trường hợp không xác đinh được nguyên nhân rõ ràng. Bạn nên đi khám bác sĩ để tìm nguyên nhân, từ đó bác sĩ sẽ có hướng điều trị thích hợp. Nếu không tìm thấy nguyên nhân thì bạn cũng không nên lo lắng vì đây chưa phải là tình trạng bệnh lý. Dư ối có thể tiến triển thành đa ối nhưng cũng có thể trở vệ bình thường. Dư ối có thể gây ra các nguy cơ khi sinh như: rối loạn cơn gò tử cung, rau bong non, đờ tử cung,…
Để giảm bớt bạn nên nghỉ ngơi nhiều hơn, tránh thực phẩm nhiều chất béo, hạn chế ăn đường, chia thức ăn thành những bữa nhỏ,… và quan trọng là cần theo sát thai kỳ theo chỉ định của bác sĩ.
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!
Chỉ sô nước ối của em CSO là 240 mm siêu âm bsĩ bảo đa ối có nguy hiểm k ah? Cách làm giảm lượng nước ối.
Chào bạn Toan,
Ở tuần thai thứ 34, CSO >= 240 được coi là đa ối. Đa ối khiến tử cung to, chèn ép vào cơ hoành gây khó thở, thậm chí có thể dẫn đến suy hô hấp cho mẹ. Biến chứng hay gặp khi sinh là là chảy máu do đờ tử cung, rau bong non, ngôi thai bất thường làm tăng chỉ định các thủ thuật can thiệp; Với con thì tỷ lệ tử vong trẻ cao do thai thường đẻ non kèm với thai bất thường (39%) và nói chung tỷ lệ tử vong chu sinh tăng cao theo độ trầm trong của đa ối.
Khi bị đa ối, việc thăm khám định kỳ theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ là điều cần thiết. Dựa vào mức độ qua mỗi lần thăm khám mà bác sĩ sẽ có hướng điều trị phù hợp. Ngoài ra, bạn nên tăng cường nghỉ ngơi, ăn ít muối. Nếu xuất hiện khó thở, đau bụng hoặc đi lại khó khăn thì cần nhập viện ngay.
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!