Dư ối và đa ối là tình trạng nước ối tăng lên nhiều hơn so với bình thường và nó có thể là dấu hiệu bệnh lý ở thai nhi hoặc bà mẹ.
Dư ối và đa ối là gì?
Nước ối là dịch thể bao bọc xung quanh thai nhi, có vai trò như một lớp đệm bảo vệ thai khỏi các chấn động và là môi trường trao đổi chất giúp thai nhi phát triển.
Túi ối đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của thai nhi
Trường hợp lượng nước ối nhiều hơn so với bình thường gọi là dư ối và đa ối (dư ối là đa ối thể nhẹ), ít nước ối so với bình thường gọi là thiểu ối. Lượng nước ối có thể được đánh giá bằng biện pháp siêu âm, dựa trên chỉ số nước ối (AFI) chia thành các mức độ như sau:
Bảng 1. Phân loại mức độ theo chỉ số ối AFI
Nguyên nhân gây dư ối và đa ối
Dư ối và đa ối là biểu hiện của một bất thường nào đó của mẹ hoặc thai nhi, không lớn thì nhỏ. Những nguyên nhân nhỏ thường khó xác định và trường hợp này bà mẹ vẫn có thể sinh con bình thường. Chỉ 17% các trường hợp đa ối thể nhẹ được tìm thấy nguyên nhân liên quan đến bệnh lý. Ngược lại, 91% các trường hợp đa ối thể vừa và nặng là do bệnh lý, bao gồm:
Nguyên nhân do thai
- Dị tật thai nhi và các bất thường di truyền (8-45%):
Dị tật làm giảm phản xạ nuốt của thai nhi bao gồm: hẹp thực quản, hẹp tá tràng, rối loạn thần kinh cơ, bất thường hệ thống thần kinh trung ương (thai vô sọ, khuyết tật ống thần kinh).
Bất thường ở thận thai nhi: nang thận, rối loạn chức năng thận, hội chứng Bartter.
Khuyết tật cấu trúc đường tiêu hóa (tắc ống thực quản hoặc ống tiêu hóa).
Bất thường nhiễm sắc thể thai nhi: hội chứng Down (trisomy 21), hội chứng Edward (trisomy 18).
- Đa thai (8-10%): hội chứng truyền máu song thai (tỉ lệ mắc là 15% ở bà mẹ mang song thai) dẫn đến đa ối ở thai nhận máu. Đây là trường hợp tiên lượng xấu, thai thường sinh non và tử vong.
Hội chứng truyền máu song thai thường dẫn đến đa ối ở thai nhận máu
- Thiếu máu thai nhi (1-11%): kháng thể kháng Rh và các bệnh tán huyết thứ phát do kháng thể bất thường có thể gây tình trạng thiếu máu thai nhi trầm trọng hoặc phù thai nhi có liên quan đến tình trạng đa ối.
Nguyên nhân từ phía mẹ
- Đái tháo đường trước hoặc trong thai kì: đây là nguyên nhân thường gặp nhất (5-26%), mặc dù cơ chế vẫn chưa được giải thích rõ ràng. Giả thuyết được các chuyên gia ủng hộ nhiều nhất đó là mức đường huyết cao làm tăng lợi niệu thẩm thấu ở thai nhi dẫn đến đa ối.
- U mạch máu màng đệm có thể gây suy tim thai nhi và dẫn đến tình trạng đa ối.
- Nhiễm khuẩn: các bệnh lý viêm nội mạc tử cung hoặc gây thương tổn bánh rau do nhiễm khuẩn giang mai có thể gây hiện tượng đa ối.
- Nhiễm virus: những loại virus có thể gây đa ối như rubella, cytomegalovirus và parvovirus B19.
Triệu chứng của dư ối và đa ối là gì?
Đa ối làm tử cung to lên nhanh chóng và chèn ép lên các cơ quan nội tạng. Trường hợp đa ối cấp, thường xảy ra ở tuần 16 đến 20, bà mẹ có thể thấy bụng to lên nhanh, đau tức đột ngột, khó thở, không nằm xuống được mà phải ngồi, phù, mạch nhanh, có thể thiểu niệu. Trường hợp đa ối mãn, hoặc thể nhẹ có thể không có triệu chứng gì cả. Thay vào đó, đa ối thường được phát hiện trong đợt kiểm tra trước khi sinh, khi đo chiều cao tử cung – khoảng cách từ xương mu đến đỉnh tử cung, hoặc trong quá trình siêu âm xác định được chỉ số ối.
Bạn nên làm gì?
Trong hầu hết các trường hợp dư ối nhẹ thì không có điều gì đáng lo ngại. Bác sĩ có thể sẽ dặn bạn thăm khám thường xuyên hơn và cho bạn uống một số loại thuốc lợi tiểu. Nếu xác định được nguyên nhân do nhiễm khuẩn, có thể điều trị bằng các kháng sinh an toàn cho thai nhi.
Nếu tình trạng đa ối nặng, nó có thể báo hiệu các vấn đề liên quan đến thai nhi cần phải theo dõi. Ngoài ra, lượng nước ối tăng nhanh có thể làm bạn bị vỡ ối sớm. Trong trường hợp đó bác sĩ có thể tiến hành thủ thuật chọc ối để rút bớt nước ối ra. Bạn nên thăm khám thường xuyên hoặc có thể phải nằm viện để theo dõi tình hình và có những can thiệp ngay khi cần thiết.
Tóm lại: đa ối là một dấu hiệu bất thường có thể liên quan đến dị tật thai nhi và các bệnh lý của sản phụ. Khi được chuẩn đoán đa ối, các bà mẹ không nên quá lo lắng vì lo lắng chỉ làm tình trạng tồi tệ thêm. Hãy làm theo các chỉ dẫn của bác sĩ, và nên nhớ rằng có nhiều trường hợp bị dư ối vẫn sinh con khỏe mạnh bình thường các mẹ nhé.
BS. Lan Hương tổng hợp
Tài liệu tham khảo:
- Nguyễn Viết Tiến – Đa ối – Bài giảng sản phụ khoa tập 2 – ĐH Y Hà Nội – 2006.
- Hill L M, Breckle R, Thomas M L. et al. Polyhydramnios: Ultrasonically detected prevalence and neonatal outcome.Obstet Gynecol. 1987;69:21. [PubMed].
- Hamza A, Herr D, Solomayeer E F et al. Polyhydramnios: Cause, Diagnosis and Therapy. 2013; 73(12): 1241-1246 [PubMed].
- Harding R, Bocking A D, Sigger J N. et al. Composition and volume of fluid swallowed by fetal sheep.Q J Exp Physiol.1984;69:487. [PubMed].
- Idris N, Wong S F, Thomae M. et al. Influence of polyhydramnios on perinatal outcome in pregestational diabetic pregnancies. Ultrasound Obstet Gynecol. 2010;36:338. [PubMed]
84 thoughts on “Dư ối và đa ối có nguy hiểm không?”
Chào BS em Đi siêu âm thai ở tuần 18 bác sĩ chuẩn đoán dư ối, nhưng không nói là ở mức độ nào, vậy nhờ BS tư vấn giúp em là dư ối ở tuần này có nguy hiểm không ạ
Chào abnj Hữu,
Dư ối có thể do nhiều nguyên nhân nhưng cũng có nhiều trường hợp không xác đinh được nguyên nhân rõ ràng. Tùy thuộc vào nguyên nhân dư ối cụ thể mà mức độ nguy hiểm có khác nhau, bạn nên đi khám bác sĩ để tìm nguyên nhân, từ đó bác sĩ sẽ có hướng điều trị thích hợp. Nếu không tìm thấy nguyên nhân thì bạn cũng không nên lo lắng vì đây chưa phải là tình trạng bệnh lý. Dư ối có thể tiến triển thành đa ối nhưng cũng có thể trở vệ bình thường. Dư ối có thể gây ra các nguy cơ khi sinh như: rối loạn cơn gò tử cung, rau bong non, đờ tử cung,… Để giảm bớt bạn nên nghỉ ngơi nhiều hơn, tránh thực phẩm nhiều chất béo, hạn chế ăn đường, chia thức ăn thành những bữa nhỏ,… và quan trọng là cần theo sát thai kỳ theo chỉ định của bác sĩ.
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!
Chuyên gia cho e hỏie đi siêu âm thai ở tuần 29 bị dư ối 20cm.có cách gì khắc phục.điều trị ăn uống thế nào ạ.
Chào bạn Thu Yến,
Dư ối có thể do nhiều nguyên nhân nhưng cũng có nhiều trường hợp không xác đinh được nguyên nhân rõ ràng. Bạn nên đi khám bác sĩ để tìm nguyên nhân, từ đó bác sĩ sẽ có hướng điều trị thích hợp. Nếu không tìm thấy nguyên nhân thì bạn cũng không nên lo lắng vì đây chưa phải là tình trạng bệnh lý. Dư ối có thể tiến triển thành đa ối nhưng cũng có thể trở vệ bình thường. Dư ối có thể gây ra các nguy cơ khi sinh như: rối loạn cơn gò tử cung, rau bong non, đờ tử cung,… Để giảm bớt bạn nên nghỉ ngơi nhiều hơn, tránh thực phẩm nhiều chất béo, hạn chế ăn đường, chia thức ăn thành những bữa nhỏ, thực hiện chế độ ăn uống bổ sung dưỡng chất đầy đủ từ thứ ăn và thuốc bổ tổng hợp như PM Procare/PM procare diamong mỗi ngày để cơ thể mạnh khỏe, thai nhi phát triển tối ưu… Đồng thời cần theo sát thai kỳ theo chỉ định của bác sĩ.
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!
chào bác sĩ .
vợ tôi mang thai tuần thứ 31, bung căng va hơi lớn, đi khám nhiều noi bác sĩ bảo bị đa ối, nhưng lại không có phương háp điều tri cho tình trạng đa ối này đọc trên mang thi tôi thấy đa ối rất nguy hểm, tôi va vợ tôi mấy ngày nay rất hoang mang, mong bác sĩ tư vấn giúp với.
Chào bạn Anh Dũng,
Không có phương pháp điều trị Đa ối cụ thể ngoài việc theo dõi chặt chẽ người mẹ. Nếu lượng ối trở nên quá mức và nguy cơ sinh non cao, khi đó sẽ có giải pháp chọc ối để lấy ra bớt lượng chất lỏng dư thừa.
Đa ối có 3 thể, trong đó nếu chỉ đa ối thể nhẹ thì mẹ bầu chỉ cần theo dõi chặt chẽ mà chưa cần điều trị. Thể vừa đôi khi chỉ cần theo dõi mà không cần điều trị. Thể nặng thường kèm với tình trạng thai dị dạng và các biến chứng khi sinh nở. Chính vì vậy, khi bị đa ối thì việc thực hiện thăm khám định kỳ đúng theo chỉ định của bác sĩ là cần thiết. Ngoài ra người chồng cần làm công tác tư tưởng tốt cho vợ, bởi tâm lý lo lắng, căng thẳng sẽ ảnh hưởng không tốt tới thai nhi.
Thực hiện ăn nhạt, tăng cường nghỉ ngơi, theo dõi sát thai kỳ, nếu xuất hiện khó thở, đau bụng hoặc đi lại khó khăn thì cần nhập viện ngay.
Chúc bạn và gia đình mạnh khỏe!
E mang thai 25w, chỉ số ối là 20cm, là bị dư ối hay đa ối a. E co siêu âm 4d, thai nhi phat triển bt, xét nghiệm đường huyết bt. Vậy có ảnh hưởng nghiêm trọng gì tới sự phát triển của thai nhi k ạ
Chào bạn Kim Liên,
Thai 25 tuần có chỉ số ối là 20cm có thể coi là đa ối. Trong hầu hết các trường hợp đa ối không phải là vấn đề nghiêm trọng, chỉ xảy ra trong khoảng thời gian ngắn khi quá trình sản xuất nước ối chưa đồng bộ với nhu cầu. Lượng chất lỏng dư thừa sẽ được cơ thể người mẹ tái hấp thu vào và sớm ổn định trở lại. Vì vậy bạn không nên quá lo lắng, lo lắng sẽ ảnh hưởng không tốt tới sự phát triển bình thường của thai nhi.
Biến chứng hay gặp khi bị đa ối là gây chảy máu do đờ tử cung khi sinh, rau bong non, ngôi thai bất thường làm tăng chỉ định các thủ thuật can thiệp; Với con thì tỷ lệ tử vong trẻ cao do thai thường đẻ non kèm với thai bất thường (39%) và nói chung tỷ lệ tử vong chu sinh tăng cao theo độ trầm trong của đa ối.
Khi bị đa ối, việc thăm khám định kỳ theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ là điều cần thiết. Dựa vào mức độ qua mỗi lần thăm khám mà bác sĩ sẽ có hướng điều trị phù hợp. Ngoài ra, nên tăng cường nghỉ ngơi, ăn ít muối. Nếu xuất hiện khó thở, đau bụng hoặc đi lại khó khăn thì cần nhập viện ngay bạn nhé!
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!
E đang mang thai ở tuần 30 và siêu âm thấy kết quả ghi là bị đa ối 21cm.
E nghe bs bảo là giảm uống nước lại dung ko ạ
Chào bạn Thúy Vy,
Khi bị đa ối, việc quan trong và cần thiết là bạn cần thực hiện thăm khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ. Tùy thuộc vào nguyên nhân đa đối là gì mà bác sĩ sẽ có hướng điều trị phù hợp. Hạn chế uống nước là biện pháp ít có hiệu quả trong điều trị đa ối, tuy nhiên không nên uống quá nhiều nước trong trường hợp này là điều nên thực hiện, bạn chỉ bổ sung một lượng nước vừa đủ khoảng 2lit/ngày (bao gồm cả thức ăn, hoa quả, sữa…) mà thôi.
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!