Dư ối và đa ối là tình trạng nước ối tăng lên nhiều hơn so với bình thường và nó có thể là dấu hiệu bệnh lý ở thai nhi hoặc bà mẹ.
Dư ối và đa ối là gì?
Nước ối là dịch thể bao bọc xung quanh thai nhi, có vai trò như một lớp đệm bảo vệ thai khỏi các chấn động và là môi trường trao đổi chất giúp thai nhi phát triển.
Túi ối đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của thai nhi
Trường hợp lượng nước ối nhiều hơn so với bình thường gọi là dư ối và đa ối (dư ối là đa ối thể nhẹ), ít nước ối so với bình thường gọi là thiểu ối. Lượng nước ối có thể được đánh giá bằng biện pháp siêu âm, dựa trên chỉ số nước ối (AFI) chia thành các mức độ như sau:
Bảng 1. Phân loại mức độ theo chỉ số ối AFI
Nguyên nhân gây dư ối và đa ối
Dư ối và đa ối là biểu hiện của một bất thường nào đó của mẹ hoặc thai nhi, không lớn thì nhỏ. Những nguyên nhân nhỏ thường khó xác định và trường hợp này bà mẹ vẫn có thể sinh con bình thường. Chỉ 17% các trường hợp đa ối thể nhẹ được tìm thấy nguyên nhân liên quan đến bệnh lý. Ngược lại, 91% các trường hợp đa ối thể vừa và nặng là do bệnh lý, bao gồm:
Nguyên nhân do thai
- Dị tật thai nhi và các bất thường di truyền (8-45%):
Dị tật làm giảm phản xạ nuốt của thai nhi bao gồm: hẹp thực quản, hẹp tá tràng, rối loạn thần kinh cơ, bất thường hệ thống thần kinh trung ương (thai vô sọ, khuyết tật ống thần kinh).
Bất thường ở thận thai nhi: nang thận, rối loạn chức năng thận, hội chứng Bartter.
Khuyết tật cấu trúc đường tiêu hóa (tắc ống thực quản hoặc ống tiêu hóa).
Bất thường nhiễm sắc thể thai nhi: hội chứng Down (trisomy 21), hội chứng Edward (trisomy 18).
- Đa thai (8-10%): hội chứng truyền máu song thai (tỉ lệ mắc là 15% ở bà mẹ mang song thai) dẫn đến đa ối ở thai nhận máu. Đây là trường hợp tiên lượng xấu, thai thường sinh non và tử vong.
Hội chứng truyền máu song thai thường dẫn đến đa ối ở thai nhận máu
- Thiếu máu thai nhi (1-11%): kháng thể kháng Rh và các bệnh tán huyết thứ phát do kháng thể bất thường có thể gây tình trạng thiếu máu thai nhi trầm trọng hoặc phù thai nhi có liên quan đến tình trạng đa ối.
Nguyên nhân từ phía mẹ
- Đái tháo đường trước hoặc trong thai kì: đây là nguyên nhân thường gặp nhất (5-26%), mặc dù cơ chế vẫn chưa được giải thích rõ ràng. Giả thuyết được các chuyên gia ủng hộ nhiều nhất đó là mức đường huyết cao làm tăng lợi niệu thẩm thấu ở thai nhi dẫn đến đa ối.
- U mạch máu màng đệm có thể gây suy tim thai nhi và dẫn đến tình trạng đa ối.
- Nhiễm khuẩn: các bệnh lý viêm nội mạc tử cung hoặc gây thương tổn bánh rau do nhiễm khuẩn giang mai có thể gây hiện tượng đa ối.
- Nhiễm virus: những loại virus có thể gây đa ối như rubella, cytomegalovirus và parvovirus B19.
Triệu chứng của dư ối và đa ối là gì?
Đa ối làm tử cung to lên nhanh chóng và chèn ép lên các cơ quan nội tạng. Trường hợp đa ối cấp, thường xảy ra ở tuần 16 đến 20, bà mẹ có thể thấy bụng to lên nhanh, đau tức đột ngột, khó thở, không nằm xuống được mà phải ngồi, phù, mạch nhanh, có thể thiểu niệu. Trường hợp đa ối mãn, hoặc thể nhẹ có thể không có triệu chứng gì cả. Thay vào đó, đa ối thường được phát hiện trong đợt kiểm tra trước khi sinh, khi đo chiều cao tử cung – khoảng cách từ xương mu đến đỉnh tử cung, hoặc trong quá trình siêu âm xác định được chỉ số ối.
Bạn nên làm gì?
Trong hầu hết các trường hợp dư ối nhẹ thì không có điều gì đáng lo ngại. Bác sĩ có thể sẽ dặn bạn thăm khám thường xuyên hơn và cho bạn uống một số loại thuốc lợi tiểu. Nếu xác định được nguyên nhân do nhiễm khuẩn, có thể điều trị bằng các kháng sinh an toàn cho thai nhi.
Nếu tình trạng đa ối nặng, nó có thể báo hiệu các vấn đề liên quan đến thai nhi cần phải theo dõi. Ngoài ra, lượng nước ối tăng nhanh có thể làm bạn bị vỡ ối sớm. Trong trường hợp đó bác sĩ có thể tiến hành thủ thuật chọc ối để rút bớt nước ối ra. Bạn nên thăm khám thường xuyên hoặc có thể phải nằm viện để theo dõi tình hình và có những can thiệp ngay khi cần thiết.
Tóm lại: đa ối là một dấu hiệu bất thường có thể liên quan đến dị tật thai nhi và các bệnh lý của sản phụ. Khi được chuẩn đoán đa ối, các bà mẹ không nên quá lo lắng vì lo lắng chỉ làm tình trạng tồi tệ thêm. Hãy làm theo các chỉ dẫn của bác sĩ, và nên nhớ rằng có nhiều trường hợp bị dư ối vẫn sinh con khỏe mạnh bình thường các mẹ nhé.
BS. Lan Hương tổng hợp
Tài liệu tham khảo:
- Nguyễn Viết Tiến – Đa ối – Bài giảng sản phụ khoa tập 2 – ĐH Y Hà Nội – 2006.
- Hill L M, Breckle R, Thomas M L. et al. Polyhydramnios: Ultrasonically detected prevalence and neonatal outcome.Obstet Gynecol. 1987;69:21. [PubMed].
- Hamza A, Herr D, Solomayeer E F et al. Polyhydramnios: Cause, Diagnosis and Therapy. 2013; 73(12): 1241-1246 [PubMed].
- Harding R, Bocking A D, Sigger J N. et al. Composition and volume of fluid swallowed by fetal sheep.Q J Exp Physiol.1984;69:487. [PubMed].
- Idris N, Wong S F, Thomae M. et al. Influence of polyhydramnios on perinatal outcome in pregestational diabetic pregnancies. Ultrasound Obstet Gynecol. 2010;36:338. [PubMed]
84 thoughts on “Dư ối và đa ối có nguy hiểm không?”
Em đang mang thai tuần thứ 31, chỉ số AFI đo được là 18,5cm, bác sĩ chẩn đoán em bị đa ối nhưng bảo em bé khoẻ, được 1,7kg, mẹ chỉ cần thường xuyên thăm khám theo dõi và kiêng uống dừa, nước mía, đồ ăn có đường, tinh bột,
không phải lo lắng. Tuy nhiên tìm hiểu trên mạng em thấy đa ối ít người gặp và cũng không có nguyên nhân rõ ràng nên cũng hơi lo. Bác sĩ cho em hỏi trường hợp của em có cần chọc ối để lấy bớt nước ối ra không và nó có nguy hiểm gì tới em bé không ạ?
Chào bạn Ý Nhi,
Khi bị đa ối điều quan trọng nhất là bạn cần thực hiện thăm khám theo đúng chỉ định của bác sĩ để có hướng xử lý phù hợp. Chọc ối có thể giảm bớt lượng nước ối chỉ áp dụng khi nước ối quá nhiều làm cản trở hô hấp của mẹ, và đây chỉ là liệu pháp có tính chất tạm thời mà thôi. Hơn nữa nó cũng gây ra nhiều nguy cơ cho thai kỳ: rỉ nước ối, nhiễm trùng, lây bệnh từ mẹ sang con,… Chính vì vậy, nếu đã thực hiện thăm khám và có sự theo dõi của bác sĩ thì bạn không nên lo lắng quá sẽ ảnh hưởng không tốt tới thai nhi, hãy yên tâm thực hiện theo đúng chỉ định của bác sĩ.
CHúc bạn một thai kỳ khỏe mạnh!
Chao bs.e nam nay 30t sinh lan 3.e mang song thai.tuan 22 e sieu am bs bao em da oi.e rat so em thai nhi co van de.e ko bi tieu duong
Chào bạn,
Có nhiều nguyên nhân dẫn tới đa ối. Khi có chuẩn đoán đa ối, việc thực hiện thăm khám và làm các xét nghiệm theo đúng chi đinh của bác sĩ là điều cần thiết để xác định nguyên nhân và có hướng theo dõi, điều trị phù hợp. Thực tế, có rất nhiều trường hợp thai vẫn phát triển bình thường khi có chuẩn đoán đa ối. Chính vì vậy, bạn hãy yên tâm chăm sóc thai kỳ và tin tưởng vào bác sĩ nhé, lo lắng quá cũng gây ảnh hưởng không tốt tới sự phát triển của thai nhi.
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!
Em đi khám tuần 36 bác sỉ kết luận đa ối lượng ối # 30cm khoang ối lón 80 , chi số đường nướ tiểu ++28. Vậy có nguy hiêm cho em không và ăn uống như thế nào để không ảnh hưởng tới thai mhi
Chào bạn,
Đa ối khiến tử cung to, chèn ép vào cơ hoành gây khó thở, thậm chí có thể dẫn đến suy hô hấp cho mẹ. Biến chứng hay gặp khi sinh là là chảy máu do đờ tử cung, rau bong non, ngôi thai bất thường làm tăng chỉ định các thủ thuật can thiệp; Với con thì tỷ lệ tử vong trẻ cao do thai thường đẻ non kèm với thai bất thường (39%) và nói chung tỷ lệ tử vong chu sinh tăng cao theo độ trầm trong của đa ối.
Khi bị đa ối, việc thăm khám định kỳ theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ là điều cần thiết. Dựa vào mức độ qua mỗi lần thăm khám mà bác sĩ sẽ có hướng điều trị phù hợp. Ngoài ra, bạn nên tăng cường nghỉ ngơi, ăn ít muối. Nếu xuất hiện khó thở, đau bụng hoặc đi lại khó khăn thì cần nhập viện ngay bạn nhé!
CHúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!
Em năm nay 29 tuổi, đang có thai bé thứ 2 đc 29 tuần, đi khám bs kết luận đa ối, 89mm, đài bể thận 1 bên là 5mm, có nốt tăng van tim, xin bs tư vấn giúp!
Chào bạn Như Anh,
Có nhiều nguyên nhân dẫn tới đa ối. Khi được chuẩn đoán đa ối thì bạn sẽ được các bác sĩ thăm khám và chỉ định làm các xét nghiệm để xác định nguyên nhân. Đặc biệt là xét nghiệm tầm soát tiểu đường thai kỳ và dị tật thai nhi, bởi đây là hai nguyên nhân thường gặp dẫn tới hiện tượng đa ối. Khi xác định được nguyên nhân và tùy thuộc vào tình trạng đa ối, bác sĩ sẽ có hướng điều trị phù hợp. Đài bể thận 5mm là bình thường. Bạn hãy yên tâm thực hiện theo đúng chỉ định của bác sĩ nhé!
Trân trọng,
xin hỏi bs em s.â được 26t2 ngày bs bảo e bị dư ối có sao k ạ
Chào bạn Ánh Nguyệt.
Dư ối có thể do nhiều nguyên nhân nhưng cũng có nhiều trường hợp không xác đinh được nguyên nhân rõ ràng. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây dư ối mà sẽ có hướng điều trị phù hợp. Nếu không tìm thấy nguyên nhân thì bạn cũng không nên lo lắng vì đây chưa phải là tình trạng bệnh lý. Dư ối có thể tiến triển thành đa ối nhưng cũng có thể trở vệ bình thường. Dư ối có thể gây ra các nguy cơ khi sinh như: rối loạn cơn gò tử cung, rau bong non, đờ tử cung,… Để giảm bớt bạn nên nghỉ ngơi nhiều hơn, tránh thực phẩm nhiều chất béo, hạn chế ăn đường, chia thức ăn thành những bữa nhỏ,… và quan trọng là cần theo sát thai kỳ theo chỉ định của bác sĩ.
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!