Dư ối và đa ối là tình trạng nước ối tăng lên nhiều hơn so với bình thường và nó có thể là dấu hiệu bệnh lý ở thai nhi hoặc bà mẹ.
Dư ối và đa ối là gì?
Nước ối là dịch thể bao bọc xung quanh thai nhi, có vai trò như một lớp đệm bảo vệ thai khỏi các chấn động và là môi trường trao đổi chất giúp thai nhi phát triển.
Túi ối đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của thai nhi
Trường hợp lượng nước ối nhiều hơn so với bình thường gọi là dư ối và đa ối (dư ối là đa ối thể nhẹ), ít nước ối so với bình thường gọi là thiểu ối. Lượng nước ối có thể được đánh giá bằng biện pháp siêu âm, dựa trên chỉ số nước ối (AFI) chia thành các mức độ như sau:
Bảng 1. Phân loại mức độ theo chỉ số ối AFI
Nguyên nhân gây dư ối và đa ối
Dư ối và đa ối là biểu hiện của một bất thường nào đó của mẹ hoặc thai nhi, không lớn thì nhỏ. Những nguyên nhân nhỏ thường khó xác định và trường hợp này bà mẹ vẫn có thể sinh con bình thường. Chỉ 17% các trường hợp đa ối thể nhẹ được tìm thấy nguyên nhân liên quan đến bệnh lý. Ngược lại, 91% các trường hợp đa ối thể vừa và nặng là do bệnh lý, bao gồm:
Nguyên nhân do thai
- Dị tật thai nhi và các bất thường di truyền (8-45%):
Dị tật làm giảm phản xạ nuốt của thai nhi bao gồm: hẹp thực quản, hẹp tá tràng, rối loạn thần kinh cơ, bất thường hệ thống thần kinh trung ương (thai vô sọ, khuyết tật ống thần kinh).
Bất thường ở thận thai nhi: nang thận, rối loạn chức năng thận, hội chứng Bartter.
Khuyết tật cấu trúc đường tiêu hóa (tắc ống thực quản hoặc ống tiêu hóa).
Bất thường nhiễm sắc thể thai nhi: hội chứng Down (trisomy 21), hội chứng Edward (trisomy 18).
- Đa thai (8-10%): hội chứng truyền máu song thai (tỉ lệ mắc là 15% ở bà mẹ mang song thai) dẫn đến đa ối ở thai nhận máu. Đây là trường hợp tiên lượng xấu, thai thường sinh non và tử vong.
Hội chứng truyền máu song thai thường dẫn đến đa ối ở thai nhận máu
- Thiếu máu thai nhi (1-11%): kháng thể kháng Rh và các bệnh tán huyết thứ phát do kháng thể bất thường có thể gây tình trạng thiếu máu thai nhi trầm trọng hoặc phù thai nhi có liên quan đến tình trạng đa ối.
Nguyên nhân từ phía mẹ
- Đái tháo đường trước hoặc trong thai kì: đây là nguyên nhân thường gặp nhất (5-26%), mặc dù cơ chế vẫn chưa được giải thích rõ ràng. Giả thuyết được các chuyên gia ủng hộ nhiều nhất đó là mức đường huyết cao làm tăng lợi niệu thẩm thấu ở thai nhi dẫn đến đa ối.
- U mạch máu màng đệm có thể gây suy tim thai nhi và dẫn đến tình trạng đa ối.
- Nhiễm khuẩn: các bệnh lý viêm nội mạc tử cung hoặc gây thương tổn bánh rau do nhiễm khuẩn giang mai có thể gây hiện tượng đa ối.
- Nhiễm virus: những loại virus có thể gây đa ối như rubella, cytomegalovirus và parvovirus B19.
Triệu chứng của dư ối và đa ối là gì?
Đa ối làm tử cung to lên nhanh chóng và chèn ép lên các cơ quan nội tạng. Trường hợp đa ối cấp, thường xảy ra ở tuần 16 đến 20, bà mẹ có thể thấy bụng to lên nhanh, đau tức đột ngột, khó thở, không nằm xuống được mà phải ngồi, phù, mạch nhanh, có thể thiểu niệu. Trường hợp đa ối mãn, hoặc thể nhẹ có thể không có triệu chứng gì cả. Thay vào đó, đa ối thường được phát hiện trong đợt kiểm tra trước khi sinh, khi đo chiều cao tử cung – khoảng cách từ xương mu đến đỉnh tử cung, hoặc trong quá trình siêu âm xác định được chỉ số ối.
Bạn nên làm gì?
Trong hầu hết các trường hợp dư ối nhẹ thì không có điều gì đáng lo ngại. Bác sĩ có thể sẽ dặn bạn thăm khám thường xuyên hơn và cho bạn uống một số loại thuốc lợi tiểu. Nếu xác định được nguyên nhân do nhiễm khuẩn, có thể điều trị bằng các kháng sinh an toàn cho thai nhi.
Nếu tình trạng đa ối nặng, nó có thể báo hiệu các vấn đề liên quan đến thai nhi cần phải theo dõi. Ngoài ra, lượng nước ối tăng nhanh có thể làm bạn bị vỡ ối sớm. Trong trường hợp đó bác sĩ có thể tiến hành thủ thuật chọc ối để rút bớt nước ối ra. Bạn nên thăm khám thường xuyên hoặc có thể phải nằm viện để theo dõi tình hình và có những can thiệp ngay khi cần thiết.
Tóm lại: đa ối là một dấu hiệu bất thường có thể liên quan đến dị tật thai nhi và các bệnh lý của sản phụ. Khi được chuẩn đoán đa ối, các bà mẹ không nên quá lo lắng vì lo lắng chỉ làm tình trạng tồi tệ thêm. Hãy làm theo các chỉ dẫn của bác sĩ, và nên nhớ rằng có nhiều trường hợp bị dư ối vẫn sinh con khỏe mạnh bình thường các mẹ nhé.
BS. Lan Hương tổng hợp
Tài liệu tham khảo:
- Nguyễn Viết Tiến – Đa ối – Bài giảng sản phụ khoa tập 2 – ĐH Y Hà Nội – 2006.
- Hill L M, Breckle R, Thomas M L. et al. Polyhydramnios: Ultrasonically detected prevalence and neonatal outcome.Obstet Gynecol. 1987;69:21. [PubMed].
- Hamza A, Herr D, Solomayeer E F et al. Polyhydramnios: Cause, Diagnosis and Therapy. 2013; 73(12): 1241-1246 [PubMed].
- Harding R, Bocking A D, Sigger J N. et al. Composition and volume of fluid swallowed by fetal sheep.Q J Exp Physiol.1984;69:487. [PubMed].
- Idris N, Wong S F, Thomae M. et al. Influence of polyhydramnios on perinatal outcome in pregestational diabetic pregnancies. Ultrasound Obstet Gynecol. 2010;36:338. [PubMed]
84 thoughts on “Dư ối và đa ối có nguy hiểm không?”
Tthai e dk 34 tuan .sieu am dk 2300gr.Nuoc oi 09cm.bac sj bao e bj thieu oi co the luu thai .vr e be k du kg .vay co dung k ah.e lo wa
Chào bạn My,
Ở tuổi thai này lượng nước ối bình thường khoảng AFI = 10cm. Sau tuần 36 có sự giảm nhẹ nước ối đến 9cm. Thiểu ối ở 3 tháng cuối thai kỳ thì khả năng thai nhi suy dinh dưỡng tăng cao. Ngoài ra thiểu ối làm tăng nguy cơ suy thai và đẻ khó vì chèn ép dây rốn và thai khó bình chỉnh tốt trong khi chuyển dạ. Tuy nhiên, Với các thông số bạn cung cấp thì cân nặng thai nhi của bạn đang hoàn toàn bình thường và lượng nước ối 9cm thì chỉ ít hơn bình thường một chút mà thôi. Bạn không nên quá lo lắng. Quan trọng là bạn cần thực hiện chế độ ăn uống nghỉ ngơi tốt, uống đủ nước, bổ sung dưỡng chất đầy đủ và thực hiện tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ. Nếu không yên tâm bạn có thể tới bệnh viện sản uy tín để bác sĩ thăm khám bạn nhé!
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe!
E vo thai duoc 33 tuan .dj sjeu am bac sj co chuan doan la khoang nuoc oi lon nhat co sao khong ah
Chào bạn My,
“Khoang nước ối lớn nhất” chỉ là danh từ để mô tả. Để có thể tư vấn chính xác bạn vui lòng cho chúng tôi biết rõ hơn về giá trị các chỉ số mà bạn có được.
Trân trọng!
Mh muốn hỏi 1 chút về hiện tượng đa ối đến gần tuần cuối có nguy hại jh cho em bé k? Đa ối có nên đẻ thường k?
Chào bạn Hương Giang,
Đa ối khiến tử cung to, chèn ép vào cơ hoành gây khó thở, thậm chí có thể dẫn đến suy hô hấp cho mẹ. Biến chứng hay gặp khi sinh là là chảy máu do đờ tử cung, rau bong non, ngôi thai bất thường làm tăng chỉ định các thủ thuật can thiệp; Với con thì tỷ lệ tử vong trẻ cao do thai thường đẻ non kèm với thai bất thường (39%) và nói chung tỷ lệ tử vong chu sinh tăng cao theo độ trầm trong của đa ối.
Khi bị đa ối bạn vẫn có thể sinh thường, việc sinh thường hay sinh mổ không liên quan đến lượng ối. Sinh thường hay sinh mổ đều có những nguy cơ và việc lựa chọn hình thức sinh tùy thuộc vào diễn tiến cuộc sinh bạn nhé!
Chúc bạn một thai kỳ mạnh khỏe, mẹ tròn con vuông!
Em bị đa ối chỉ số AFI tuần 29 là 28,3 hiện e rất lo lắng, bác sĩ có thể tư vấn thêm cho em để giảm AFI được ko? và AFI bao nhiêu thì nguy hiểm cho em bé?
Chào bạn Huyền Trâm,
Đa ối là do sự sản xuất quá mức nước ối hoặc do rối loạn tái hấp thu của nước ối. Bình thường lượng nước ối khoảng 300 – 800ml, Gọi là đa ối khi chỉ số nước ối (A.F.I) vượt trên 25 cm. Đa ối khiến tử cung to, chèn ép vào cơ hoành gây khó thở, thậm chí có thể dẫn đến suy hô hấp cho mẹ. Biến chứng hay gặp khi sinh là là chảy máu do đờ tử cung, rau bong non, ngôi thai bất thường làm tăng chỉ định các thủ thuật can thiệp; Với con thì tỷ lệ tử vong trẻ cao do thai thường đẻ non kèm với thai bất thường (39%) và nói chung tỷ lệ tử vong chu sinh tăng cao theo độ trầm trong của đa ối.
Khi bị đa ối, việc thăm khám định kỳ theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ là điều cần thiết. Dựa vào mức độ qua mỗi lần thăm khám mà bác sĩ sẽ có hướng điều trị phù hợp. Ngoài ra, bạn nên tăng cường nghỉ ngơi, ăn ít muối. Nếu xuất hiện khó thở, đau bụng hoặc đi lại khó khăn thì cần nhập viện ngay.
Trân trọng!
Rhai e duoc 30 tuan. Chi so nuoc oi la AFI 17. Chi so do co wua nhieu k? Co nguy hiem cho em be k? E nen dieu chinh an uong the nao de dam bao an toan cho me va be?
Chào bạn,
Với chỉ số như vậy thì bạn đang gặp tình trạng dư ối. Dư ối có thể do nhiều nguyên nhân nhưng cũng có nhiều trường hợp không xác đinh được nguyên nhân rõ ràng. Bạn nên đi khám bác sĩ để tìm nguyên nhân, từ đó bác sĩ sẽ có hướng điều trị thích hợp. Nếu không tìm thấy nguyên nhân thì bạn cũng không nên lo lắng vì đây chưa phải là tình trạng bệnh lý. Dư ối có thể tiến triển thành đa ối nhưng cũng có thể trở vệ bình thường. Dư ối có thể gây ra các nguy cơ khi sinh như: rối loạn cơn gò tử cung, rau bong non, đờ tử cung,… Để giảm bớt bạn nên hạn chế ăn đường, chia thức ăn thành những bữa nhỏ, nghỉ ngơi nhiều hơn, tránh thực phẩm nhiều chất béo,… và quan trọng là cần theo sát thai kỳ theo chỉ định của bác sĩ.
Trân trọng!