Trẻ sinh ra quá sớm có thể mắc những nguy cơ có liên quan đến sức khỏe trong những năm đầu đời của trẻ? Các nhà khoa học đang xem xét vấn đề thường gặp và nghiêm trọng ở trẻ sơ sinh, họ cho rằng sự tăng trưởng kém do sinh non có thể vì suy dinh dưỡng và căng thẳng trong thai kỳ. Một số nghiên cứu đã tìm ra mối liên hệ giữa suy dinh dưỡng bào thai, trọng lượng lúc sinh thấp và khối lượng cơ và sức mạnh kém trong suốt cuộc đời.
Tiến sĩ Marta Fiorotto, phó giáo sư về dinh dưỡng trẻ em, sinh lý học phân tử và lý sinh học ở USDA /Trung tâm Nghiên cứu Dinh dưỡng Trẻ em của Trường Y Khoa Baylor và Bệnh viện Nhi Đồng Texas, nơi mà nghiên cứu được thực hiện, cho biết: “Điều quan trọng là phải biết cơ bắp thai nhi bị ảnh hưởng như thế nào vì chúng ta cần cơ bắp để thở, ăn, nuốt và di chuyển.”
Nếu những cơ này bị tổn hại dưới bất kỳ hình thức nào trong quá trình phát triển của bào thai, những chức năng này cũng có thể bị tổn thương ở trẻ mới sinh và ảnh hưởng đến sự tăng trưởng sau này.” Các nhà khoa học kiến nghị rằng suy dinh dưỡng và căng thẳng là hai yếu tố môi trường chính ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của bào thai. Điều thú vị là, hai yếu tố này làm cho thai nhi có mức cortisol cao, đây là một glucocorticoid nội sinh, một loại hocmon steroid được bài tiết khi căng thẳng.
Fiorotto, giám đốc của Đơn vị nghiên cứu Trao đổi chất ở chuột tại USDA/ARS Trung tâm Nghiên cứu Dinh dưỡng Trẻ em ở Baylor, cho biết: “Thiếu dinh dưỡng thích hợp, là một dạng căng thẳng, ở phụ nữ có thai làm tăng mức cortisol trong máu”.
“Chúng tôi muốn biết liệu thiếu dinh dưỡng thích hợp trong thời kỳ mang thai hay tiếp xúc với nồng độ glucocorticoids cao ảnh hưởng đến sự phát triển của bào thai. Ở người lớn, glucocorticoids có tác động không tốt ở cơ, ví dụ, chúng gây teo cơ và tăng kháng insulin. Tại sao ở trẻ sơ sinh lại khác biệt?” Tiến sĩ Ganga Gokulakrishnan, bác sĩ nhi khoa tại Bệnh viện Nhi Đồng Texas và trợ lý giáo sư tại Trường Y Baylor, hợp tác với bác sĩ Fiorotto, cùng các đồng nghiệp đã phát hiện làm sao glucocorticoids ảnh hưởng đến sự phát triển của cơ bắp bào thai ở chuột.
TS. Gokulakrishnan cho biết: “Bạn có thể nghĩ về cơ bắp như một gói spaghetti chưa nấu, mỗi sợi mì là một sợi cơ – tức là một tế bào cơ- với nhiều hạt nhân trong một hỗn dịch chứa protein. Số lượng sợi đã được xác định từ lúc sinh và không tăng trong suốt cuộc đời về sau.
Vì vậy, sau khi sinh, cơ bắp phát triển bằng cách thêm nhiều protein và nhiều hạt nhân hơn vào các sợi cơ. Nhân được bổ sung bởi các tế bào gốc cơ, còn được gọi là các tế bào vệ tinh, phân chia và lẫn vào các sợi.” “Các tế bào gốc cơ này thúc đẩy sự tăng trưởng của cơ trong quá trình phát triển của bào thai. Tuy nhiên, sau khi dậy thì, cơ bắp ngừng tích lũy nhân tế bào và phát triển bằng cách chỉ thêm protein vào các sợi.”
Các nghiên cứu trước đây ở chuột đã chỉ ra rằng việc thai tiếp xúc glucocorticoids làm suy yếu sự phát triển của cơ, do làm giảm lượng protein. Trong nghiên cứu này, Gokulakrishnan và các cộng sự đã kiểm tra ảnh hưởng của glucocorticoids lên các cơ chế tăng trưởng cơ khác, như là thêm nhân vào các sợi cơ bằng tế bào vệ tinh trong quá trình phát triển sớm.
Gokulakrishnan cho biết: “Chúng tôi ngạc nhiên trước mức độ suy yếu trong việc sao chép các tế bào vệ tinh trong cơ bắp bào thai chuột tiếp xúc với glucocorticoid”. “Kết hợp tất cả các kết quả, chúng tôi thấy rằng tác động của glucocorticoids trên sự tăng trưởng cơ của thai nhi khá phức tạp; nó phụ thuộc vào thời gian, mức glucocorticoids và thời điểm tiếp xúc khi mang thai.”
Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng dù mức độ căng thẳng nhẹ, chẳng hạn như khi lượng thức ăn của người mẹ hấp thu chỉ khoảng 85 phần trăm bình thường, sự tích tụ protein trong cơ của thai nhi bị ảnh hưởng khá đáng kể. Tuy nhiên, sự hạn chế nhẹ ăn uống không ảnh hưởng đến sự tích tụ nhân.
Gokulakrishnan cho biết: “Kết quả từ nghiên cứu này cho thấy tiêm chuột với một liều glucocorticoids có tác dụng giống như hạn chế ăn nghiêm ngặt ảnh hưởng đến việc dự trữ các tế bào vệ tinh, sự tích tụ nhân vào sợi, và do đó ảnh hưởng tăng trưởng cơ. Sức khỏe của thế hệ tương lai bắt đầu với sức khỏecủa người mẹ. Nói tóm lại, căng thẳng của người mẹ do suy dinh dưỡng hoặc các nguyên nhân khác làm tăng sự tiếp xúc của thai nhi với glucocorticoid, ảnh hưởng đáng kể đến sự phát triển cơ của bào thai”.
“Các vấn đề như căng thẳng hoặc suy dinh dưỡng là những yếu tố có thể xác định được và giảm thiểu bằng chăm sóc trước khi sinh, một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của chế độ ăn uống hợp lý và chăm sóc tiền sản cho tất cả các sản phụ.” “Căng thẳng khi mang thai ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển bào thai ở mức độ tế bào. Nó đã được chứng minh ở cơ quan khác, bao gồm não bộ”, Fiorotto nói. “Bây giờ chúng ta đã biết, vì nó ảnh hưởng đến tế bào gốc cơ sẽ gây hậu quả cho thai nhi suốt đời. Đây là một ví dụ khác minh họa sức khỏe của thế hệ tương lai bắt đầu như thế nào với sức khỏe của mẹ”.
Nghiên cứu này cũng cho biết những ảnh hưởng của glucocorticoids lên bào thai khi điều trị steroids vì mục đích y khoa cho phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh. Thêm nữa, các nghiên cứu đang được tiến hành nhằm xác định liệu các tác động có hại trên thai nhi có thể được giảm thiểu hoặc loại bỏ bằng can thiệp y khoa sau sinh.
Nguồn: Ganga Gokulakrishnan, Xiaoyan Chang, Ryan Fleischmann, Marta Fiorotto. Precocious glucocorticoid exposure reduces skeletal muscle satellite cells in the fetal rat. Journal of Endocrinology, 2017; JOE-16-0372
